جنگ جهانی دوم در استان یزد

على رغم بى طرفى ايران، در سحرگاه سوم شهريور 1320 قواى روس و انگليس از شمال و جنوب به مرزهاى ايران تجاوز كردند و در تاريخ 9 شهريور نيروهاى روس و انگليس در قزوين به يكديگر پيوستند و عملاً تمام ايران به اشغال متفقين درآمد.

در 24 شهريور 1320 رضاشاه در اثر فشار انگليسى‏ها مجبور به استعفا شد و روز بعد مجلس شوراى ملى محمد رضا پهلوى را به عنوان شاه ايران معرفى كرد.

قواى نظامى روس و انگليس در 24 شهريور 1320 وارد تهران شدند و كليه اتباع آلمان و ايتاليا ايران را ترك كردند.

رضا شاه در 30 شهريور 1320 براى خروج از ايران از اصفهان به سوى يزد و كرمان و بندر عباس حركت نمود.

پس از رفتن رضا خان از ايران، عده‏اى از ارتشيان انگليسى به اردكان آمدند و در آنجا سكنى گزيدند و به ساختن فرودگاهى در شرق اين شهر مشغول شدند. مردم اردكان نيز مخالفتى با انگليسى‏ها نشان نمى‏دادند و در كار ساختمان فرودگاه با آنها همكارى داشتند. با پايان جنگ جهانى، انگليسى‏ها نيز اردكان را ترك كرده و فرودگاه نيز نيمه تمام رها شد.

در جريان جنگ جهانى آنچه به مردم ايران و به خصوص مردم يزد رسيد، قحطى و گرانى بود. به گونه‏اى كه در سراسر كشور در تاريخ 19 خرداد 1321 نان جيره بندى شد. وسايل نقليه كمياب شد و حتى دولت به سازمانهاى ادارى و بازرگانى دستور داد كه از وسايل غير موتورى مثل گارى، دوچرخه، شتر، اسب و الاغ استفاده كنند.

در اين دوره در يزد وضع اقتصادى مردم بسيار وخيم بوده و بيكارى و گرانى بيداد مى‏كرده است. قيمت قند بسيار بالا رفته بود و يك من قند به مبلغ 90 تومان به فروش مى‏رفت. مردم براى گذران زندگى مجبور به كار كردن نزد انگليسى‏ها بودند.

مردم روستاها كه از گرسنگى به شهر مى‏آمدند مجبور مى‏شدند كه از يونجه ارتزاق نمايند و در حالى كه مزد كارگر روزانه شش ريال بود قيمت كالاها به شدت بالا رفت و در مقابل نانوائى‏ها صفهاى طولانى بوجود مى‏آمد و نان با وضع بسيار بدى پخت مى‏شد و قيمت آن هم خيلى افزايش يافته بود و هر عدد 6 ريال به فروش مى‏رسيد و بيشتر خوراك مردم خرما و توت خشك بود و با پايان جنگ جهانى دوم و رفتن متفقين تحول عمده‏اى در اقتصاد مردم بوجود آمد.

سرانجام جنگ جهانى دوم با تسليم بلاشرط آلمان در تاريخ 18 ارديبهشت 1324 و شكست قطعى ژاپن در 24 مرداد 1324 به پايان رسيد و با پايان جنگ نيروهاى متفقين از ايران خارج شدند و خرابى‏هاى اقتصادى و اجتماعى ناشى از حضور خود را براى ايرانيان به ارمغان گذاشتند.