من متوجه بی‌شخصیتیِ باشخصیت‌ترین روشنفکران هستم
عبدالحسین نوشین نمایشنامه‌نویس، کارگردان تئا‌تر و شاهنامه‌پژوه ایرانی که از دوستان نزدیک صادق هدایت به شمار می‌آمد، از جمله افرادی بود که پس از آزادی خلیل ملکی، از چهره‌های مشهور مخالف پهلوی اول و اعضای گروه مشهور به «پنجاه و سه نفر»، به همراه جمع دیگری از روشنفکرانِ حزب توده به دیدن او رفته و اصرار کردند تا به حزب توده بپیوندد و برای اصلاحِ راه و روش و رهبری آن حزب، آنان را یاری دهد. متن کامل
ملی‌گراها، توده‌ای‌ها و موتلفه‌ای‌ها در زندان در گفتوگو با اسدالله بادامچیان
"پس از گذشت سال‌های مبارزه، وقتی به قضاوت می‌نشینیم، منصفانه نیست که حق و سهم دیگران را در مبارزه نادیده بگیریم." این جملات او ما را واداشت تا این بار از سهم و حضور دیگر گروه‌ها در مبارزات انقلاب بگوییم و بشنویم. از گوناگونی گروه‌ها و جریان‌ها و آدم‌های انقلابی و مبارز آن دوران. این بار از او درباره فضای گروه‌های سیاسی در زندان پرسیدیم.متن کامل
ملی شدن یا دولتی کردن نفت در گفتوگو با رئیس‌دانا: قبل از نفت باید دولت ملی باشد
فریبرز رییس‌دانا، اقتصاددان و پژوهشگر امور اقتصادی گرچه تاکید دارد در شصت سال پیش نفت ملی نشد و دولتی شد اما معتقد است نفت باید در دست دولت برخاسته از آرای مردم باشد و بر عملکرد آن نظارت شود. رییس‌دانا به شدت مخالف واگذاری امور نفت به بخش خصوصی است و نسبت به افرادی که نفت را مانع دموکراسی می‌دانند موضع‌گیری می‌کند. گفت‌و‌گوی «تاریخ ایرانی» با رییس‌دانا در پی می‌آید:متن کامل
صادق زیباکلام: ملی شدن نفت بهترین راه تامین منافع ایران نبود/ آمریکا موافق ملی کردن نفت بود
انتقاد کردن از مصدق و ملی شدن نفت سخت است، آنقدر که انگار این موضوع تابویی شده است که کمتر می‌توان به شکستن آن فکر کرد. هرچند اگر نخواهیم یک‌طرفه به قاضی رفته باشیم، باید منتقدان را هم از نظر دور نکنیم.متن کامل
ملی شدن نفت ایران، تجربه شکست خورده- پروفسور بروس لوسیگنان
آغاز قرن بیستم با اکتشاف ذخایر نفتی در ایران و در پی آن عربستان، عراق و کویت همزمان شد. استخراج ذخایر نفتی کشف شده برای کشور‌های در حال توسعه‌ای که به این ثروت ارزشمند دست پیدا کرده بودند به مراتب سخت‌تر از کشور‌های توسعه یافته بود چرا که کشور‌های توسعه یافته در آن زمان پول، تکنولوژی و ابزار استخراج و عرضه نفت را در اختیار داشتند.متن کامل
ملی شدن صنعت نفت در گفتوگو با سعید لیلاز: نفت تاثیری بر استبداد ایرانی نداشت
ملی شدن صنعت نفت در سال ۱۳۲۹ موضوعی است که همواره پس از آن و بالاخص در سال‌های اخیر محل چالش و نقد و اختلاف نظر بوده است؛ در این میان محققین و اقتصاددانان بسیاری به تجزیه و تحلیل وقایع پیش و پس از آن پرداخته‌اند؛ وجه افتراق میان ملی کردن یا دولتی شدن نفت بحثی است که طی چند سال گذشته برخی صاحب‌نظران را به اظهارنظر واداشته و از پس آن دیدگاه‌ها و نگاه‌های جدیدی مطرح شده است. «تاریخ ایرانی» در گفتوگو با سعید لیلاز، اقتصاددان و روزنامه‌نگار به بررسی این موضوع پرداخته است.متن کامل
ملی شدن صنعت نفت ایران
در سال 1901م مظفرالدین شاه به ویلیام ناکس دارسی تبعه انگلستان امتیازی اعطا کرد که نتیجه نهایی آن حاکمیت مطلق دولت بریتانیا بر منابع عظیم نفتی ایران تا اواسط قرن بیستم میلادی بود. با این احوال فقط از واپسین سال های جنگ جهانی دوم بدان سو بود که منابع اساساً نامشروع بریتانیا در ایران در روندی تدریجی ولی مداوم از سوی مردم کشور از اقشار مختلف مورد تعرض و انتقاد قرار گرفته و چند سال بعد و در واپسین روزهای دهه 1320ش منجر به ملی شدن صنعت نفت ایران شد که خود البته تحولات سیاسی – اقتصادی قابل توجه و سخت اثرگذار و تعیین کننده ای را به دنبال آورد.متن کامل
ملاحظاتی دربارهء خاطرات مبارزان حزب توده ایران
حزب توده ایران پس از شهریور 1320 تا چند سال بزرگترین و فعّالترین حزب سیاسی ایران بود و گستردهترین طیف مبارزان چپ را دربرمیگرفت. هنوز نیز برداشت و دریافت این حزب از ساخت و کارکرد نیروهای اجتماعی ایران و روند تاریخی آن ایدئولوژی حاکم بر چپگرایان و حتّی پارهای از گروه‌های و سیاستگران مخالفی است که از همان گفتمان سیاسی بهرهبرداری می‌کنند و دم از مبارزهء طبقاتی و از میان بردن امتیازهای کاخنشینان میزنند و شعارشان عدالت اجتماعی،آزادی و رفاه زحمتکشان و مستضعفان و انقلاب و مانند اینهاست.متن کامل
ملاحظاتی انتقادی در خصوص تجربۀ مدرنیته ایرانی
دکتر علی پایا استاد پژوهشی مرکز تحقیقات و پژوهش آموزش عالی دارای دکترای فلسفه علم از دانشگاه ucl است که تز دکترای خود را دربارۀ رئالیزم در علم ارائه داده است.شماری از تألیفات و ترجمه های ایشان برای دوستداران علم بدین شرح است:متن کامل
مگر مصدق تمام نشده است؟، سی تیر پس از سی تیر
گرچه مطالعه منابع گونه‌گون تاریخی و سیاسی گاهی این‌گونه به ذهن متبادر می‌کنند که آنچه در ۳۰ تیر ۱۳۳۱ رخ داد را نمی‌توان یک حماسه ملی نام گذارد زیرا اگر در آن تاریخ محمد مصدق به پشتیبانی توده‌های مردم بر کرسی قدرت بازگشت تا کارهای نیمه تمامش را تمام کند به فاصله یک‌سال و یک‌ماه بعد در ۲۸ مرداد ۳۲ آنچنان از پشتیبانی همان توده‌ها بی‌بهره بود که به ناچار از پشت‌بام خانه‌اش گریخت و جز تعداد اندکی از یارانش کسی را حامی خود نمی‌دیدمتن کامل