پست در ايران

حتى در طـول 150 سـال گـذشـتـه كـه ارتـبـاط پـسـتـى در جـوامـع صـنـعـتـى ، نـقـش اسـاسـى در رونـد تـوسـعـه و پـيـشـرفـت داشـتـه ، در ايـران بـه عـلل گـونـاگـون ، نـاشـنـاخته و دور از دسترس مردم مانده است . سابقه فعاليتهاى مربوط به ارايه خدمات پست و تلگراف و تلفن در ايران به شـيـوه جـديـد، تـقـريـبـا بـه يـك قـرن پـيـش بـر مـى گـردد. تـا پـيـش از سـال 1297 ه‍ ق ، پـسـت در ايران به صورت اداره فعاليت داشت . در اين سـال بـه واسـطـه مـوفـقـيـتـهـايـى كـه بـه دسـت آمـده بـود، نـاصـر الديـن شـاه دسـتـور داد تـا مـوسـسـه پـسـت آن روز بـه وزارت تـبـديـل شـود و اداره آن را بـه امـيـن المـلك ، وزيـر وظـايـف و رئيـس دارالشـورا سـپـرد. در سال 1303 ه‍ ق ، كتابچه كوچكى در 52 صفحه به نام ((تعرفه اداره جليله پست خانه ايران )) با چاپ سنگى منتشر شد. در اين رساله نقشه هـايـى از كـليـه تـلگـرافـخـانـه هـا، پـسـتـخـانـه هـا و چـاپـارخـانـه هـا و خـطـوط پـسـتـى آمـده بـود. بـه مـوجـب مـحـتـويـات آن رسـاله ، كـشـور در سال 1303 داراى 7 خط اصلى و پنج خط فرعى پست بوده است .
پـس از صـدارت امـيـر كـبـيـر، تـحـولات تـازه اى در پـسـت كـشـور ايـجـاد شـد، بـه نـحـوى كـه فـعـاليـت پـسـتـى كـشـورهـاى اسـتـعـمـارگـر تـعـطـيـل شد و پيكهاى پست ايران ، با نظم و نظامى كه امير كبير در تركيب وزارت پست ايجاد كرده بود، با سرعت و دقت بسيار، امور مراسلاتى را انجام مى دادند.
در سـال 1327 ه‍ ق اداره تلگراف به پست اضافه شد و نام وزارت پست و تلگراف به خود گرفت . در 1350 ه‍ ق ، اين وزارت طرح خريد سهام شركت تلفن را به مجلس داد.
پـس از تـصـوب مـجـلس و خـريـد سـهـام شـركـت تـلفـن ، ايـن وزارتـخـانـه بـه وزارت پـسـت و تـلگـراف و تـلفـن تبديل شد و از اين سال به بعد توسعه همه جانبه اى يافت .
روز جهانى پست
روز 17 مـهـر 1253 بـرابـر بـا 9 اكـتـبـر 1874 مـيـلادى بـراى اوليـن بـار بـه پـيـشـنـهـاد "هـنـريـخ ون اسـتـفـان " مـديـر كـل پـسـت كـنـفـدراسـيـون آلمـان شـرقـى ، قـرار دادى بـا عـنـوان "قـرار داد بـرن " در زمـيـنـه تـاسـيـس ((اتـحـاديـه كل پست )) در ((برن )) سوئيس ، توسط 22 كشور جهان به امضا رسيد.
كـشـورهـاى امـضـا كـنـنـده بـر اسـاس تـوافـق بـه عـمـل آمـده ، يـك قـلمـرو پـسـتـى را تـشـكـيـل دادنـد. ايـن قـرار داد، آزادى تـرانـزيـت بـراى مـبـادله مـتـقـابـل مـراسـلات را در سـراسـر قـلمـرو اتـحـاديـه ، تـامـيـن و تـضـمـيـن مـى كـرد. نـام ايـن اتـحـاديـه پـس از 4 سال با پيوستن كشورهاى ديگر به "اتحاديه جهانى پست " تغيير كرد.
در سـال 1969 كـنـگـره تـوكـيـو در قـطـعـنـامـه 211 خـود بـه كـشـورهـاى عـضـو تـوصـيـه كـرد، روز 9 اكـتـبـر (17مـهـر) هـر سـال را بـه عـنـوان "روز جـهانى پست " تعيين كنند. به اين ترتيب از سال 1970 و در روز جهانى پست ، بسيارى از اداره هاى پست در سراسر جهان به اقدامات گسترده اطلاعاتى و تبليغاتى و تشريح نقش پست در زندگى بشر مى پردازند.
اكـنون بيش از 170 كشور، عضويت اين اتحاديه را دارند و ايران نيز در 22 مهر 1256 شمسى (13 سپتامبر 1877 ميلادى )، به عنوان بيست و نهمين عضو، به اين اتحاديه پيوست .
دفـتـر بـيـن المـللى اتـحاديه از سال 1875، مجله ماهانه به نام "اتحاديه پستى " كه به هفت زبان زنده دنيا منتشر و يكى از قديمى ترين مجلات جهان است .