فریدون هويدا : آب از سرچشمه گل آلود بود

فریدون هويدا : آب از سرچشمه گل آلود بود

فساد مالی گسترده در ارکان حکومت پهلوی امری بسیار روشن است، به نحوی که نه تنها هیچ گاه کتمان نشده بلکه از جانب خود درباریان و عناصر حکومت پهلوی بیش از همه افشا شده است. گرچه این افراد هر یک به دلیلی سعی كرده اند تا شخص محمد رضا شاه را حتی المقدور مبرّا نمایند ولی به دلیل عمق فساد وي نتوانسته اند به مقصد خود برسند و مجبور به اعتراف به گوشه هایی از حقیقت درباره او و خانواده اش شده اند.
در زیر بخشی از این اعترافات (که گویندگانش در خارج از کشور هستند) را مرور خواهیم نمود. بخش اول مربوط است به سخنان فریدون هویدا (برادر امیر عباس هویدا و نماینده ایران در سازمان ملل در رژیم پهلوی) و بخش دوم قسمت کوتاهی است از خاطرات مینو صمیمی (از مسئولان دفتر فرح پهلوی):
«فسادی که بعد از افزایش قیمت نفت سال 1353 در ایران پدیدار شد، مسئله ای بود فراتر از همه آنها، و جدا از تمام معیارهای قابل قبول [! گویی فساد تا حدی قابل قبول است و بيشتر از آن نه]. به خاطر می آورم که ضمن ملاقات با برادرم در مرداد ماه 1355 از او پرسیدم: چرا تجار و صاحبان صنایع در ایران هیچ نوع کمک مالی به توسعه امور هنری و فرهنگی نمی کنند؟ و امیر عباس در جوابم گفت: ما به پولشان احتیاجی نداریم. آنها اگر می خواهند کمک کنند، فقط کافی است که دست از دزدی بردارند.
 با شنیدن این پاسخ مسئله ای بدیهی را مطرح کردم و از او پرسیدم: اگر این طور است، پس چرا آنها را به محاکمه نمی کشید؟
که برادرم ... گفت: چرا فکر می کنی من آنها را به محاکمه نمی کشم؟ مگر کار دیگری جز محاکمه کردن آنها هم می شود انجام داد؟ ولی چه فایده! چون آب از سرچشمه گل آلود است و اگر قصد، مبارزه با این مفسدین باشد، باید از بالا شروع کرد و اول از همه، شاه و خانواده اش و اطرافیانش را به محاکمه کشید. هر کار دیگری هم غیر از این اگر انجام شود بی نتیجه است . به هر حال وقتی شاه ماهی از تور گریخته، واقعاً مسخره است که بچه ماهی ها را از آب صید کنیم
... فسادی که درون دربار شاه وجود داشت، حقیقتاً ابعاد وحشتناکی به خود گرفته بود. برادران و خواهران شاه به خاطر واسطگی برای عقد قرارداد بین دولت ایران و شرکت هایی که گاه خودشان نیز جزو سهامداران عمده آن ها بودند، حق العمل های کلانی به چنگ می آوردند، ولی گرفتاری اصلی در این قضیه فقط مسئله رشوه خواری یا دریافت حق کمیسیون توسط خانواده سلطنت نبوده بلکه اقدامات آنها الگویی برای تقلید دیگران می شد و به صورت منبعی درآمده بود که جامعه را در هر سطحی به آلودگی می کشانید .... یک بار کمیسیون تحقیق سنای آمریکا فاش کرد که در جریان یکی از معاملات با کمپانی های آمریکایی، عده زیادی از جمله شوهر خواهر شاه و فرمانده نیروی هوایی ایران [ارتشبد خاتمی] به اتفاق پسر بزرگ والا حضرت اشرف [شهرام] رشوه هنگفتی دریافت کرده اند.» (سقوط شاه، نوشته فریدون هویدا، انتشارات اطلاعات، صفحات 89 تا 91)
«شاه چنان خود را در تار و پود ثروت اندوزی گرفتار کرده بود که حتی از مشاهده فساد حاکم بر رجال و درباریان و اطرافیان خود غافل ماند و به همین جهت، هرگز موفقیتی در مبارزه با فساد در کشور به دسیت نیاورد. این امر هم نه به آن جهت بود که ارگان هایی مثل ساواک می کوشیدند تا شاه را از آگاهی به فساد حاکم بر جامعه دور نگه دارند بلکه دلیل اصلی فقط در آلودگی عمیق شخص شاه و خانواده اش به انواع فساد مالی و اخلاقی نهفته بود» (پشت پرده تخت طاووس، نوشته مینو صمیمی، انتشارات اطلاعات، صفحات 185 و 186)