مروري بر اموال و دارايي هاي خاندان پهلوي

اموالي که خاندان پهلوي چه پهلوي هاي پدر و پسر و چه خواهران و برادران و فاميل، از بيت المال ملت غارت کردند و مستغلات و دارايي هاي آن ها ليست بسيار مطولي است و چنانچه چپاول درباريان و اعوان و اذناب آنها را در کنار اين ليست بگذاريم بايد مرثيه سوزناکي را براي ملت ستمديده ايران خواند و گريست. مرثيه اي که گوياي قضيه قديمي عيش و عشرت شاهان و فقر و فلاکت رعيت است. روابط کثيف پشت صحنه نزديکان شاه نظير اشرف پهلوي خواهر شاه که کارنامه اش پر است از قمار و خريد و فروش مواد مخدر به عنوان ليدر اصلي ترانزيت مواد با پشتوانه چپاول دسترنج مردم بدبخت انجام مي شد و پيوسته در تزايد ثروت خاندان فساد مصروف مي گشت. در آخرين ماه ها و روزهاي سلطنت پهلوي نيز دارايي هاي بسياري توسط اين خاندان از کشور خارج شد و حتي بخشي از آثار باستاني و ميراث ملي نيز به طور قاچاق و غير قانوني توسط نزديکان شاه و دربار از ايران خارج و به يغما رفت.
رضاخان
اصل اموال و دارايي‌هاي خاندان پهلوي به املاک و زمين‌هاي مغصوبه توسط رضاخان بر مي‌گردد. املاکي که رضاخان پهلوي با تهديد و به زور از مردم مي‌گرفت و با اين روش او که در ابتداي کودتاي خود و بر سر حکومت آمدنش در سال1304 نه ملکي داشت و نه دارايي و يا کارخانه‌اي در سال 1320 اموال و دارايي او حدود 2000 ملک شش دانگ برآورده شد. تنها تاج سلطنتي که رضاخان به جاي تاج کياني قبلي سفارش داده بود و بعد‌ها هم محمدرضا از آن استفاده کرد تاجي بود که شمار گوهرهاي نشانده شده بر آن3380 قطعه الماس به وزن 1144 قيراط، 5 قطعه زمرد و 2 قطعه ياقوت کبود و 368 حبه مرواريد غلتان جور بوده است که وزن آن در حدود دو کيلو و هشتاد گرم است.
محمد رضا پهلوي
اما فساد مالي در دربار پهلوي دوم خيلي خطرناک تر از پهلوي اول بود چرا که رضاخان تنها خود و برخي اطرافيانش به غصب اموال مردم مي‌پرداختند اما در حکومت پهلوي دوم فساد و سوء استفاده‌هاي مال در همه بدنه حکومت رسوخ کرده بود. با روي کار آمدن پهلوي دوم بر اثر فشار‌هاي بسياري که از سوي مردم بود شاه مجبور شد چنين وانمود کند که مي‌خواهد اموالي که پدرش غصب کرده بود را به مردم برگرداند، محمدرضا پهلوي در نخستين اقدامات خود براي جلوگيري از شدت يافتن اعتراضات، و بنا بر برخي گزارشات به توصية محمدعلي فروغي، تمام املاک، مستغلات و کارخانجاتي را که از طريق پدرش به نام وي شده بود، به دولت وقت واگذار کرد تا به ظاهر در عمران و آباداني کشور و امورخيريه صرف شود و همچنين اگر کساني باشند که نسبت به اين املاک، ادعاي خسارت داشته باشند، پس از رسيدگي به شکايت آن ها از محل همين املاک خسارت آن ها بر طرف شود.  اما بعد از گذشت 7 سال، دولت لايحه‌اي به مجلس فرستاد که براساس آن بسياري از آن املاک و مستغلات به مالکيت محمدرضا پهلوي باز مي گشت. اين لايحه در 20 تير 1328در يک ماده واحده به اين ترتيب تصويب شد که اموال مزبور به نام «موقوفة خاندان پهلوي» ناميده و عوايد ناشي از اين دارايي ها  به ظاهر صرف امور خيريه شود. محمدرضا پهلوي در سال 1330 دستور تأسيس «سازمان املاک و مستغلات پهلوي» را جهت ادارة دارايي‌هاي مذکور صادر کرد.
بنياد پهلوي
با توجه به آنچه گفته شد اعتراضات نسبت به شاه و خاندان سلطنتي بالا گرفت شاه براي اينکه اين اعتراضات را بخواباند در سال 1337 شمسي «بنياد پهلوي» را تأسيس کرد و بخشي از مايملک خود اعم از مهمانخانه ها، سهام کارخانه ها، شرکتها و بانکها را در اختيار اين بنياد قرار داد. اين بنياد جايگزين «سازمان املاک و مستغلات پهلوي» شد و در مهر 1340، شاه براي سرپوش گذاشتن بر اموال نا مشروع خود فرمان وقف دارايي بنياد پهلوي به امور خيريه را صادر کرد. در صورتي که اکثر هيئت امناي آن خود شاه و دربار بودند. علاوه بر اينها، مبالغ هنگفتي از درآمد نفت، به صورت اعتبارات بانکي، در اختيار بنياد پهلوي قرار مي‌گرفت. در اين حالت خاندان پهلوي نه تنها اموال قبلي خود را از دست نداد بلکه درآمد‌هاي نفتي و... هم به آن اضافه شد. گرچه اهداف اين بنياد به ظاهر خيرخواهانه و در جهت توسعة آموزش و پرورش، اعطاي بورس تحصيلي و از اين قبيل مطرح مي‌شد اما خانواده پهلوي علاوه بر چپاول هدايا و وام‌هاي بين المللي که براي اين بنياد گرفته مي‌شد با داشتن 207 مؤسسة اقتصادي از قبيل شرکتهاي ساختماني، معدني،کشاورزي، بيمه و بانک و هتلها و کازينوها (قمارخانه ها) و کاباره‌ها و مراکز فساد، سلامت نظام اقتصادي را برهم مي‌زدند و زمينة انحطاط اجتماعي و اخلاقي را به وجود مي‌آوردند. در کتاب «رشد روابط سرمايه‌داري در ايران» که توسط محمد سوادگر نوشته شده است فهرستي از املاک بنياد پهلوي از قبيل بنگاه‌ها و شرکت‌هايي که بنياد در آن سهامدار بوده، ارائه داده‌است که البته اين تنها بخشي از اموال پهلوي هاست:
بانک‌ها،شرکت‌هاي‌سرمايه‌گذاري‌و بيمه‌ها
 1 -  بانک عمران (صددرصد): سرمايه ۵ ميليارد ريال. جمع دارايي‌ها ۷۵ ميليارد ريال. سرمايه‌گذاري‌ها ۴/۱ ميليارد ريال. سود سهام ۳۰۰ ميليون ريال.
2 -  بانک ايرانشهر (۳۰ درصد): سرمايه ۳ ميليارد ريال. مجموع دارايي‌ها ۳۸ ميليارد ريال.
3 -  بانک توسعه صنعتي ايران (۳/۱ درصد). سرمايه ۳ ميليارد ريال (ارزش سهام بنياد در حد هفتصد هزار دلار).
 4 -  بانک اعتبارات (۲ درصد): سرمايه ۵/۱ ميليارد ريال.
 5 -  بانک ايران و انگليس (۱ درصد): ۲۰۰ سهم از ۲۰۰۰۰ سهم اوليه، تصور بر اين است که بعدا سهام عمده‌تري توسط بنياد خريداري شده‌است. سرمايه يک ميليارد ريال.
6 - صندوق تضمين صنعتي (درصد نامعلوم): سرمايه ۱۱ ميليون دلار
    7 - عمران ترينوال (۳۰ درصد متعلق به بانک عمران): سرمايه ۱۲ميليون ريال.
 8 -  شرکت سرمايه‌گذاري ايرانشهر (۲۱ درصد سهام از طريق مشارکت در بانک ايرانشهر): سرمايه ۷۰ ميليون ريال.
 9 -  بانک فرست نشنال ويسکانسين ميلواکي- آمريکا (۵ درصد سهام از طريق بانک عمران)
 10 - هيسپان ايران(۱۱ درصد) سرمايه ۰۰۰/۱۵۰دلار - گروه خدمات و سرمايه گذاري ايران و اسپانيا
 ۱۱. بيمه ملي (۸۰ درصد) به ارزش ۸۰۰ ميليون ريال.
هتل‌ها: (۱۰۰درصد)
۱ - در تهران: دربند، هيلتون، اوين، ونک.
۲- ساحل درياي خزر: هتل جديد بابلسر، هتل قديم و جديد چالوس، هايت خزر، هتل قديم و جديد رامسر.
۳ - بقيه: هتل خرمشهر، هتل شيراز، هتل مشهد، هتل بوعلي، هتل آبعلي، هتل شاهي، هتل آبعلي آمل، متل جديد سخت سر، هتل‌هاي قديم و جديد گچسر.
مجموعه‌هاي توريستي تفريحي
 ۱ - مجموعه توريستي- تفريحي نمک آبرود در نزديکي چالوس (۱۰۰درصد)
 ۲ - ويلا در رامسر (۱) و بابلسر (۱مجموعه) (۱۰۰درصد).
 ۳ - باشگاه و کازينو رامسر، کازينو هايت، کازينو کيش (۱۰۰درصد).
 ۴ - طرح عمران جزيره کيش (۲۰ درصد از طريق بانک عمران). ۳ هتل، يک کازينو و ۱۰۰۰ ويلا.
 ۵ - رستوران فرودگاه مهرآباد در تهران (۲۵ درصد).
مسکوني/تجاري
 ۱ - شرکت شهرآرام (۴ درصد). پروژه شهرک سازي.
 ۲ - پروژه بنگالوسازي در نزديکي نياوران- تهران (۲۱۹ واحد) (۱۰۰ درصد).
 ۳ - طرح برج‌هاي ونک (سه برج چندين طبقه مسکوني و تجاري) (۱۰۰ درصد).
 ۴ - طرح توسعه فرحزاد (۳۰درصد متعلق به بانک عمران). ۲۵۰۰۰ واحد مسکوني گران قيمت.
 ۵ - لويت شهر (درصد نامعلوم). يک پروژه پانصد ميليون دلاري شهرسازي از طريق بانک عمران.
دارايي هاي بين‌المللي
۱ - ساختمان بنياد پهلوي در آونو پنجم در خيابان پنجاه و دوم نيويورک (۱۰۰ درصد). ارزش دفتري در سال ۱۳۵۴، ۵/۱۴ ميليون دلار (حدود يک ميليارد ريال)
۲ - پروژه کانال استريت در نيو اورلئان (درصد نامعلوم).
مايملک صنعتي
1- ساختماني سيمان تهران (۲۵درصد): سرمايه ۱۵/۱ ميليارد ريال.
 ۲- سيمان فارس و خوزستان (سهام قابل توجه): سرمايه ۳۰۵ ميليارد ريال.
۳ - ايرانيت (۳۰ درصد): سرمايه (واردات سيمان، پنبه نسوز، متعلقات و لوله آلات چدني)
 ۴ - پاناسوز- سهام از طريق سيمان فارس و خوزستان (۹۵ درصد)
 ۵ - مونتکس (۳۵ درصد): سرمايه ۱۲ ميليون ريال. (سازه‌هاي فولادي. ژوئن ۱۹۷۷ منحل شد)
۶ - شرکت معدني سنگواره (۴۰ درصد)
 7- جنرال موتورز ايران (۱۰ درصد): سرمايه ۵/۱ ميليارد ريال.
 8 - بي.اف.گودريچ ايران (۵/۹ درصد): سهام بنياد بعد از آنکه شرکت آمريکايي مادر ۵۸ درصد سهامش را فروخت به ۴۵ درصد رسيد. سرمايه ۹۱۷ ميليون ريال.
 9 - هپکو (۱۰ درصد سهام متعلق به بانک عمران). تصور بر اين است که بنياد ۴۵درصد سهام اين شرکت را داراست.
اين ليست نشان مي دهد که تعداد محدود صنايع سود ده و املاک مرغوب کشور نيز در مالکيت بنياد پهلوي بوده است.
املاک شخصي محمدرضا پهلوي در خارج از ايران
علاوه بر آن چه از املاک بنياد پهلوي گفته شد و قصر‌ها و باغ‌هايي که مستقيما به نام محمد رضا پهلوي و خاندان وي در آمده بود، شاه خارج از کشور نيز املاک بسياري داشت که مي‌توان به گرانترين خانه و پارک در حومه لندن که ملکه اليزابت دوم در آنجا متولد شد اشاره کرد همچنين گرانترين باغ و ساختمان در ناپل (ايتاليا) متعلق به او بود. شاه در کاپري يک باغ بزرگ و ويلاي مجلل داشت. همچنين در ژنو قصر قديمي معروف به کاخ گل سرخ را خريده بود و قصر مجللي هم در سنت موريس داشت که زمستان‌ها را در آنجا مي گذراند به نحوي که سنت موريس سوئيس در بين ديپلمات هاي خارجي به پايتخت زمستاني ايران معروف بود! شاه در سال 1350 يک جزيره در اسپانيا به مبلغ 700 ميليون دلار خريداري کرد و در مرکز جزيره يک ساختمان مدرن ساخت و اطراف آن را با ديوارهاي مرتفع به سبک قرون وسطي محصور کرد و بقيه اراضي را هم به قطعات چند هزار متري تقسيم و به سران نظامي و رجال سياسي فروخت. طبق نوشته روزنامه «ديلي اکسپرس» چاپ لندن مورخ 28 مارس 1978 شاه يک ملک بزرگ هم در منطقه کوه هاي راکي آمريکا به قيمت يک ميليون پوند انگليس خريده بود. يکي از برکات انقلاب اسلامي اين بود که دست خاندان سيري ناپذير پهلوي را از بيت المال ملت کوتاه کرد و اختيار اموال مردم را به خودشان داد و ساده زيستي مسئولان را به عنوان يک ارزش مطالبه و تجربه کرد.