هژير

عبدالحسين هژير فرزند «محمد وثوق خلوت»، 1280 ش. در يك خانواده بهائي متولد شد. در خردسالي يك چشم خود را به خاطر انفجار مواد محترقه از دست داد. هژير تحصيلات ابتدائي و متوسطه را در مدارس مظفري و دارالفنون به پايان رساند و سپس وارد مدرسه علوم سياسي شد. او در پايان اين دوره زبانهاي روسي و فرانسه را فرا گرفت. ابتدا به استخدام وزارت خارجه درآمد و سپس مترجم سفارت شوروي شد. در 1307 سفارت شوروي كاركنان مازاد خود را اخراج كرد و هژير مشمول تصفيه شد. او سپس توسط سيد‌حسن‌ تقي‌‌زاده وزير دارائي وقت، جذب وزارت دارائي شد و در اداره امور اقتصادي آن مشغول به كار گرديد. پس از چندي مأمور مطالعه پرونده امتيازات نفتي ايران و ارائه گزارش آن به تقي‌زاده شد. در جريان تمديد قرار‌داد دارسي (1933 ـ دوره رضاخان) هژير از دست‌اندركاران بود.. 1 پس از مدتي رياست اداره حقوقي وزارت دارائي كه تمامي پرونده‌هاي مربوط به نفت در آن متمركز بود، بر عهده گرفت.در 1318 مدير كل وزارت دارائي و پس از سقوط رضاخان، در كابينه فروغي وزير پيشه و هنر شد. او اين سمت را در كابينه‌هاي بعدي ـ سهيلي و قوام‌ـ نيز حفظ كرد. در كابينه دوم سهيلي، وزير راه شد و در اين سمت براي مراقبت  از اندوخته‌‌هاي مالي رضاخان سفري به انگليس داشت. هژير در كابينه محمد ساعد، به وزارت كشور ودر كابينه‌هاي حكيمي و قوام به وزارت دارائي رسيد. وي در كابينه بعدي حكيمي وزير مشاور و گرداننده اصلي دولت شد و پس از او در 23 خرداد 1327 با حكم شاه و تأييد نمايندگان مجلس شوراي ملي به نخست‌وزيري رسيد. انتصاب هژير با مخالفت گسترده مردم و روحانيت مواجه شد. هژير از عوامل مؤثر در استمرار سلطه انگليس بر منابع نفت ايران و خنثي‌سازي تلاشهائي بود كه براي ملي شدن صنعت نفت صورت مي‌گرفت. در پي اين انتصاب مردم به دعوت آيت‌الله كاشاني در ميدان بهارستان تجمع كردند و نمايندگان مجلس را مورد سرزنش قرار دادند. پس از تهران، تظاهرات اعتراض‌آميز مشابهي در قم، مشهد، اصفهان و قزوين عليه هژير برپا شد. در جريان درگيري مأموران با مردم تعداد زيادي از تظاهر كنندگان در تهران و شهرهاي مختلف مجروح شدند و هژير ناراضيان را به سركوب شديد تهديد كرد.
هژير كمتر از 5 ماه سمت نخست‌‌و‌زيري را عهده‌دار بود و در 15 آبان 1327 در موجي از مخالفت فزاينده جامعه استعفا كرد. او سپس به نمايندگي مجلس مؤسسان انتخاب شد و در 28 تير 1328 وزير دربار شد. او سرانجام در روز 13 آبان 1328 هنگامي كه از مسجد سپهسالار خارج مي‌شد، به ضرب گلوله سيد حسين امامي عضو جمعيت فدائيان اسلام مجروح شد و روز بعد در بيمارستان درگذشت.

پي‌نويس
1ـ اين قرارداد كه در 1312 ميان ايران و انگليس به امضا رسيد سلطه بريتانيا برمنابع نفت ايران را استمرار بخشيد. به مقاله «سرگذشت نفت ايران از فوران اولين چاه نفت تا پيروزي انقلاب اسلامي» در سايت مؤسسه مطالعات و پژوهش‌هاي سياسي مراجعه كنيد.