محمد رضا صهبا قمشه‌ای (حکیم صهبا)

فیلسوف نامی، حکیم صمدانی، عارف و واصل و شاعر، محمد رضا صهبا قمشه‌ای (محمدرضا قمشه ای اصفهانی – حکیم صهبا) از حکما و عرفای اصفهان بوده است. وی در سال ۱۲۳۴ یا ۱۲۴۱ بدنیا آمد. نام پدر بزرگوارشان ابوالقاسم بود.

اصل وی از قومشۀ اصفهان بود و مقدمات علوم را در همان جا فرا گرفت، سپس برای تکمیل معلومات به اصفهان رفت و در محضر حاج ملامحمد جعفر لاهیجی و میرزا حسن نوری و آقا سید رضی لاهیجی فلسفه و حکمت و عرفان را فرا گرفت. در اصفهان به تدریس کتب عرفانی پرداخت.

وی مردی به تمام معنی وارسته و عارف مشرب بود، با خلوت و تنهایی مأنوس بود و از جمع گریزان. در جوانی ثروتمند بود و خشکسالی ۱۲۸۸ ه.ش. تمام مایملک منقول و غیرمنقول خود را صرف نیازمندان کرد و تا پایان عمر درویشانه زیست.

حکیم قمشه‌ای در اوج شهرت آقا علی حکیم مدرس زنوزی و میرزا ابوالحسن جلوه به تهران آمد و با آن که مشرب اصلیش صدرایی بود، کتب بوعلی را تدریس کرد و بازار میرزای جلوه را که تخصصش در فلسفه بود، شکست؛ به طوری که معروف شد: جلوه از جلوه افتاد. وی در مدرسۀ صدر به تدریس حکمت و عرفان ، به ویژه کتب محیی الدین عربی و شروح آنها پرداخت.

میرزا ابوالفضل کلانتری و میرزا جهانگیرخان قشقائی و میرزا سید حسین قمی و ملا حیدرخان نهاوندی و میرزا عبدالله ریاضی و میرزا هاشم اشکوری و میرزا علی محمد اصفهانی و حاج ملا علی حکیم الهی سمنانی و صفای اصفهانی و شیخ محمد فانی و شیخ علی نوری و میرزا علی اکبر یزدی مدرس و شیخ محمود بروجردی از شاگردان او بودند و همگی بر شاگردی وی افتخار می کردند. او با ملا هادی سبزواری معاصر بود.

از آثار وی:
الاسفارالاربعهٔ و تحقیق ها
حاشیه اسفار ملا صدرا
حاشیه بر شرح تمهیدالقواعد صائن الدین ترکه
حاشیه بر شرح القیصری لفصوص الحکم
الخلافهٔ الکبری
رسالهٔ فی موضوع العلم
رساله ای در فرق بین اسماء الذات و الصفات
دیوان شعر

حکیم قمشه‌ای در ۱۳۰۶ ه.ق. در تهران از دنیا رفت و در شهر ری و در گورستان مشهور به ابن بابویه، نزدیک مزار حاجی آخوند محلاتی مدفون شد.