محمد مسعود
محمد مسعود، نويسنده، روزنامه‌نگار، مدير روزنامه «مرد امروز» يکي از جسور‌ترین و جنجال برانگیزترين روزنامه‌نگاران تاريخ معاصر ايران فرزند ميرزا عبدالله در سال 1280 در شهر مذهبي قم به دنيا آمد. وي پس از اتمام دوره دبستاني به منظور کسب علوم قدیمه و ديني با خواندن کتاب جامع المقدمات تحصيلات خود را در يکي از حوزه‌هاي علميه قم ادامه داد. سال 1311 جهت امرار معاش به تهران آمد و در يک چاپخانه مشغول به کار شد.1 مقالات وي از سال 1306 در روزنامه‌هاي قانون، آئينه ايران، تهران مصور، شرقي، شفق سرخ و اطلاعات با اسم مستعار «م ـ دهاتي» منتشر مي‌شد و نخستين شاهکار قلمي‌اش بنام «تفريحات شب» در روزنامه شفق سرخ منتشر گرديد که مورد تحسين نويسندگان و محققان آن زمان قرار گرفت. سال 1314 از طرف، وزارت معارف مأمور مطالعه در مطبوعات و تعليمات عاليۀ اروپا شد. وي در اجراي اين مأموريت ابتدا به پاريس و سپس به بروکسل رفت و تا سال 1317 در آنجا مشغول تحصيل در رشته روزنامه نگاري شد. در همان سال به علت نشر مقالاتي درباره سوسياليسم در روزنامه لاگازت بلژيک به تهران احضار شد و به دليل تمايلات سوسياليستي مطرود دستگاه رضا شاهي قرار گرفت.2 پس از بازگشت به کشور با همه تلاشهاي شبانه روزي نتوانست موافقت مقامات رژيم را در کسب امتياز يک نشريه و حتي همکاري قلمي با مطبوعات آن روز دريافت کند و ناگزير براي کسب معاش به تجارت و حق العمل کاري روي آورد. پس از شهريور 1320 و برقراري آزادي نسبي در سال 1321 امتياز روزنامه «مرد امروز» را گرفت و نخستين شماره آن در 29 مرداد 1321 انتشار يافت.3
مسعود در يکي از بحراني ترين ادوار تاريخ زندگي ملت ايران به روزنامه نگاري پرداخت و با درج مقالات انتقادي تند نسبت به رجال و دربار، بعد از سه، چهار شماره، در ميان خوانندگان خود جاي وسيع پيدا کرد. او طي شش سال تنها 128 شماره روزنامه را منتشر کرد، چه دولت وقت روزنامه‌اش را بيش از پنجاه بار توقيف کرد و اين امر به روال طبيعي نشر آن لطمه زد.4
در اوائل سال 1326 با شکل دادن سازماني به نام «مقاومت منفي» کار مبارزه را آغاز کرد و پس از يک ماه آن تشکيلات به نام «سازمان مقاومت ملي» تغيير نام داد.
حملات شديد مسعود نسبت به سياستهاي تجاوزگرانه مسکو و لندن در ايران نقش مهمي در رسوا ساختن و ارتباط حزب توده با مسکو و سرسپردگي برخي احزاب داخلي و عناصر خائن وابسته به لندن ايفا نمود. وي زماني که حزب توده اصرار مي‌ورزيد بر اينکه نفت شمال به شوروي داده شود يکي از کساني بود که با مقالات تند عليه آنان به مخالفت برخاست، به دنبال انتشار چند مقاله و سر مقاله در «مرد امروز» روزنامه‌هاي وابسته به حزب با چاپ مقالاتي او را مرتجع و آنارشيست خواندند. با انتشار شديدترين حملات قلمي مسعود به قوام السلطنه و با پيشنهاد يک ميليون ريال جايزه براي کسي که او را به قتل برساند، تحت تعقيب قرار گرفت و مدت سه ماه متواري شد و روزنامه‌اش به حال تعليق و توقيف درآمد ولي با اين حال مرد امروز را به صورت يک بولتن محرمانه با مقالات آتشين منتشر مي‌ساخت.
سرانجام در 23 بهمن 1326 به دنبال يک سلسله زد و بندهای سياسي چپ و راست به قتل رسيد. اسراري که او از خسرو روزبه و حزب توده و ارتباط آنان با رزم آرا (رئيس ستاد ارتش) در دست داشت در قتل او بي تأثير نبود.5 مرگ وي به لحاظ وسعت مقالات تند و تيز او درباره مسائل گوناگون سياسي و اجتماعي و ضربات شديد قلمي که به گروههاي مختلف سياسي و اجتماعي از دولتمردان گرفته تا سياست بازان، دلالان اقتصادي وارد می‌ساخت تعابير و تفاسير مختلفي را در پي داشت و تا مدتها به صورت رازي ناگشودني باقي ماند. پرونده مسعود به مدت ده سال در دادگستري باقي ماند تا اينکه مهره اصلي ترور «خسرو روزبه» به دام افتاد و پس از بازجوييها به سرپرستي تيم ترور مسعود اعتراف کرد.6
____________________
1. نصرالله شيفته، زندگي‌نامه و مبارزات سياسي محمد مسعود مدير روزنامه مرد امروز، تهران: آفتاب حقيقت، 1363، ص 7.
2. امير اسماعيلي، سه چهره جنجالي مطبوعات در عصر پهلوي، تهران: نشر قلم، 1384، ص 32.
3. نصرالله شيفته، ص 13ـ14.
4. امير اسماعيلي، ص 25.
5. نصرالله شيفته، ص 88، 107، 177، 413.
6. امير اسماعيلي، ص 369.