فهرستی نویافته از مطبوعات دوره پهلوی از مؤلفی گمنام
این نوشتار دفتری است شامل فهرستی از عناوین نشریاتی که نویسنده گمنامی با علاقه آنرا تجزیه و تحلیل کرده است.
چند سال قبل دفتری به دستم رسید، که وقتی آنرا ورق میزدم، به ذوق و علاقه و توجه نویسنده آن[1] به مقوله مطبوعات و نشریات آفرین گفتم ومنتظر فرصتی بودم تا آنرا در اختیار دوستداران و پژوهشگران حوزه مطبوعات ایران قرار دهم. این دفتر شامل فهرستی از عناوین نشریاتی است که نویسنده با علاقه آنها را طبقه بندی و تجزیه و تحلیل کرده و میتواند بری پژوهشگران حاوی مطالب مفیدی باشد. چرا که دارای عناوینی است که در هیچ فهرستی موجود نیست، همچنین در برخی از صفحات به داوریهای شخصی نویسنده در مورد محتوای مطالب نشریات بر میخوریم.
در بازنویسی این متن کوشش شده است ضمن رعایت امانت، سبک و شیوه نگارش نویسنده را نیز، تا جای ممکن، به خواننده منتقل شود. گرچه این نوشتار دارای سبک ویژه ای نیست، ولی گاهی نویسنده مجله ای را بدون فعل، کوتاه و موجز بیان کرده و یا در جایی لحنی خودمانی بکار گرفته است، که مطالب به همانصورت منتقل شده است.
مجله آموزش و پرورش:
در سالهای 1303 در تهران جراید زیر خط چاپ گرفته بودند: روزنامهها، پرساد، ص. الف کی استوان، چهارم قوس* نورافکن، میرزا مهدی حقیقت، چهارم قوس* غربال، غلامحسین خان نوری؛ چهارم قوس* فکر آزاد میرزا احمد خان دهقان، چهارم قوس* پروانه، میرزا سید حسین خان میرسعیدی، 4 قوس* شرق میرزا محمد رمضانی، 4 قوس* مجله میهمان (رنجبر)، اودیس توبایانس، 15 قوس* گاقاپار آرام بجانیان، 15 قوس* روزنامه ستاره ایران، اعتصام زاده، 15 قوس* اختر شرق، محمدرضاخان خاتمی، مهینالملک 20 دلو* مجله بلدیه، میرزا ابوالحسن خان معدنچی، 20 دلو* جریده استقلال وطن، ابوالقاسم خان کحالزاده، 9 اردیبهشت 1304* آینده مجله میرزا محمود خان افشار، 9 اردیبهشت 1304* جریده شرق، تردیف میرزا اسدالله خان خوئی، خرداد (6) 1304* اطلاعات، میرزا علی الهخان سلیمی، 6 خرداد 1304* ستاره صبح، سید حسن مقدسزاده قمی، 6 خرداد 1304* ارغنون، میرزا عباس خان کاظمزاده فرات، 6 خرداد 1304* جام جهاننما، میرزا محمد خان حنانه، 6 خرداد 1304* ستاره شرق، مجله حسین علی خان قزوینی، 20 خرداد 1304* مجله زنبیل دهقان، 10 تیر 1304* افلاک کاریکاتور، سید نجمالدین طباطبایی، 8 آذرماه 1304* جریده عصر تمدن، میرزا مهدی خان ساعی 8 آذر 1302* نسیم سحر، میرزا محمد علی غمین، 7 دی 1304* نورحسد (حرف تازه)، اودیس یغیایانس، 14 دی 1304* مجله جوانان ایران، محمدحسین میرزای فرهی، 29 فروردین 1305* جریده اطلاعات، میرزا عباس خان مسعودی، 15 تیر 1305* دیانت؛ میرزا سید مصطفی قائم مقامی، 29 فروردین 1305* رعد امروز، میرزا علی قمی، حق نویس، 15 تیر* سیاست شرق، محمدرضا خان وزیر نظامی، 15 تیرماه 1305* .
روی هم رفته 58 مجله روزنامه و جریده در فاصله قوس 1304 تا تیر 1305 حق نشر گرفته بودند.
در همین فاصله در استان فارس 16 جریده از قبیل: (صبح صادق، سید محمد جوادخان بهشتی، 4 قوس 1303* روزنامه فارس نامه، حسن علی خان حشمت الممالک، 4 قوس 1303* جهاننما، میرزا محمدحسن نوریزاده، 20 دلو* روزنامه خلیج فارس، میرزا علی دشتی، 20 خرداد 1304* آثار جم کاریکاتور، 27 خرداد، این جریده به صاحب امتیازی احتشام نظام (ناخوانا) بود* عصر آزادی، 7 دی 1304* مجله پازارگاد، میرزابهاء الدین حسام زاده، 29 فروردین 1304) در فاصله مزبور در استان خراسان (1303 تا 1350) (جریده به نامهای آزادی، میرزا علیاکبر خان گلشن، 6 خرداد 1304* جریده ناطقالاسلام، شیخ حسین تربتی، 6 خرداد 1304* صاعقه شرق، میرزاعلی آقا ملکانی، 6 خرداد 1304* مشرق زمین، سید حسن پرهیزکار، 15 تیر 1305) علاوه بر شهرهای مزبور در اصفهان پانزده جریده (ندای اسلام، میرزا علی آقای اصفهانی، 4قوس 1303* علی ورقه میرزا عبدالله خان وزیر 4 قوس* مجله عنقا، شیخ اسدالله گلپایگانی، 24 تیر 1303* نور شرق، مجله شیخ نورالله دهاقانی، 14 دی 1304* سعادت ایران، شیخ ابراهیم کرمانی، 5 بهمن 1304 و غیره) در کرمانشاه شش جریده ( کوکب مغرب روزنامه حاج میرزا عبدالله کرمانشاهی، 6 خرداد 1304* مجله اخوت حاج میرزا عبدالله 4 شهریور 1304* مجله نفحات، میرزا حبیبالله خان، 21 فروردین 1305) در گیلان 6 جریده (مجله پیک، میرزا محمدعلی خان شریفی، 27 خرداد 1304* روزنامه حقایق میرزا محمد انشائی، 6 مهرماه 1304* جریده رشت، (پیام سابق)، 7 دی 1304* و غیره) در قزوین سه جریده (بازپرس، سید جعفر قزوینی، 24 تیر ماه 1304* پرورش مجله مرتضی فرهودی، 15 تیر 1305* ترجمان حقیقت، مجله میرزا علیاکبر خان 15 تیر 1305) در استان خوزستان 4 مجله: (روزنامه خوزستان، مترجم الممالک پسر موقر الملک، 20 دلو 1303* ماه تابان، سید جلالالدین بدری، 4 شهریور 1304* نامه نسوان شرق، مرضیه خانم ضرابی، 8 آذر 1304* روزنامه شوش میرزا هدایتالله فلسفی، 24 تیر 1304) در همدان: (مجله الوند، شیخ علیمحمد آزاد، 27 خرداد 1304) در بهبهان: (روزنامه بهبهان، سید امانالله مقیم بهبهان، 6 خرداد 1304) در مازندران: (جریده صدای مازندران، میرزا غلامحسین خان وحیدی، 29 فروردین 1305) در یزد:(جریده آفاق، میرزا حسین خان، 15 تیر 1305) در تبریز: 6 جریده (روزنامه عنکبوت، میرزا باقر ناطق، 6 خرداد 1304* فریاد آذربایجان، میرزا کاظم خان تبریزی، 6 خرداد 1304 و غیره) در کرمان، 4 روزنامه: (آتیه جنوب، سید جمالالدین ساکن کرمان 24 تیر 1304* صدای کرمان، میرزا عباس ملاباشی، 5 بهمن 1304* ندای کرمان، روزنامه دکتر عیسی خان وزیری، 6 خرداد 1304* روزنامه استعانت، شیخ اسدالله رئیسالمتکلمین، 4 قوس 1303) علاوه بر اینها در اصفهان: (روزنامه کارون، محمدجواد خان شیروانی، 12 جوزا 1302ـ مجله صحبت، میرزا حسن خان کریمزاده، 20 جوزا 1303* مجله عرفان، از بانو ملک عرفان همسر میرزا احمدخان عرفان. 20 جوزا 1330 *مجله دانشکده اصفهان، میرزا عباس خان، 12 میزان 1303) در آذربایجان: (روزنامه شمال غرب، در 30 حوت 1303 به نام میرزا علیاصغر خان اقتدار السلطان،* در 7 سنبله 1302* مجله مخزن دانش، به نام میرزا کاظم خان بهبهان امتیاز گرفت) در قم: (روزنامه جنوب، به نام میرزا عبدالله عتیق الحسین، در 20 سنبله 1302 صاحب امتیاز شد) در قزوین: (روزنامه نصیحت به نام میرزا یحیی واعظ قزوینی، در 21 سنبله 1302 و مجله ترجمان حقیقت به نام معاون اداره راه قزوین، در 20 جوزا 1303 صادر شد) در کرمانشاه: (مجله کوکبدرخشان، در کرمانشاه به نام میرزا احمد جواهری بروجردی، در 21 میزان 1303 صادر گردید.)
تعلیم و تربیت فارس در سالهای 1301 تا 1303 روی هم رفته یازده امتیاز مجله و روزنامه صادر کرد مانند (روزنامه خورشید ایران، میرزا بهاءالدین خان حسامزاده، 27 قوس* بیان حقیقت، میرزا حسن خان معیندیوان* عدالت، شجاع السادات* ایران جدید، علیمحمد خان امین خاقان و غیره) در گیلان در فاصله سالها 1302 تا 1303 دوازده روزنامه و مجله مانند: (قرن چهاردهم* میرزا علی آقای مشتاق* مجله فرهنگ، حسین خان نیکروان* پیام، میرزا ابراهیم خان فخرایی* وقت، سید جلالالدین بدری)
در سال 1301 روی هم رفته اداره تعلیم و تربیت 32 روزنامه و جریده امتیاز داده است (مرات، مرآت الذاکرین، 26 میزان* نهضت اسلام، میرزا اسدالله* عمل، محمد ضیای هشترودی 29 میزان* افق ایران، سید عبدالله خان، 29 میزان* صدای اسلام افتخارالعلما، 5 جدی* وفا، نظامالدین خان وفا، 5 جدی* عصر نو، میرزا ابوالفضل منطقی، 3 دلو* عصر تمدن، میرزا مهدی خان ساعی، 4 دلو* شعله، میرزا یدالله طهرانیزاده، 4 دلو* ایران نو، میرزا زینالعابدین رهنما، 15 حوت* انتقاد، میرزا هدایتالله خان داوری، 20 حوت* کارگر، محمدرضا خان مهین الملک، 20 حوت* صدای آسیا سید صادق افتخار نوری، 20 حوت* نسیمصبا، مجله میرزا حسین خان کوهی، 29 حوت).
در سال 1302 نیز روی هم پنجاه و پنج جریده و روزنامه ( تجارت مجله میرزا محمد رمضانی، 8 حمل* نهضت ایران، میرزا محمدعلی خان سنندجی، 17 حمل* نجات وطن، سید حسین مدنی، 25 حمل* پیام، میرزا سید حسن شکوهی یزدی، 25 حمل* افلاک، سید نجمالدین طباطبایی، اول ثور* توفیق، میرزا محمدحسین توفیق، 22 ثورـ فکر ایران، اسدالله خان اعتبارزاده* مجله طب جدید، میرزاسید محمد معتمدالحکماءِ، اول اسد* مرد آزاد، میرزا علیاکبرخان داور، 24 اسد* سعادت وطن، غلامرضاخان حسنزاده، 12 سنبله* نامه جوانان، میرزا ابراهیم خان خواجه نوری، 23 سنبله* جنگل مولا، میرزا ابوالقاسم خان ذوقی* مجله گنجینه دانش، میرزا ابوطالب خان (احتمالاً بنان) السلطان، 22 عقرب* کرنا، میرزا رضا خان مینو، 2 قوس* آهنگ، میرزا عبدلعلی، 6 قوس* مجله شیر و خورشید سرخ، میرزا علیمحمد خان اویسی، 10 قوس* علوم عالیه، مجله میرزا محسن خان افخم السلطان، 5 جدی* ناله ایران میرزا علیاکبر خان دبیرالسلطان، 15 جدی* مجله نسوان، شاهزاده ملوک خانم اسکندری، 21 دلو* محشر، روزنامه حاج سید رضا کاظمزاده، 20 دلو* نامه تجدد، شیخ محمدرضا شیخ العراقینزاده 22 حوت* ناهید، آقا سید محمود مدبر قمی، 28 حوت).
در سال 1303 اداره تعلیم و تربیت جمعاً بیست و یک جریده و روزنامه صدور امتیاز کرده است: (تمدن، سیدمحمد خان تمدنالملک، 30 ثور* مشرق، میرزاحسنخان اعظام الوزاره، 6 جوزا* آتش، سید محمد تقی بهبهانی، 6 جوزا* ترقی، میرزا لطفالله شهامت قمی، 6 جوزا* ضیاء شرق، ضیاء حضور، 13 جوزا* کوکب، مسعود میرزا حسین خان زند، 20 جوزا*مجله قضایی، آمجی الدین، 20 جوزا* اتفاق، آقا سید بهاءالدین بهبهانی* اتحاد شرق، محمد حسننوریزاده* عظمت شرق، میرزا محمدخان بنان همایون، 2 سرطان* ندای دهقان، مصطفیقلی خان بیات، 2 سرطان* نامه آزاد، افراسیاب خان آزاد، 21 میزان و غیره).
مطبوعات قبلاً تحت نظر وزارت فرهنگ بود، اسفند 1286 (1907) در محرم 1326 قانون مطبوعات به تصویب رسید و وزارت فرهنگ مأمور اجراء آن شد در قانون شورای عالی فرهنگ مصوب اسفند 1300 (1921) نیز تشخیص صلاحیت، و امتیاز روزنامه و مجله از وظایف شورا بود. در 1320 (1941) در کابینه فروغی تجدیدنظر در قانون مطبوعات صورت گرفت برای سهمیه لایحه جدید [ناخوانا] از مدیر کل اداره نگارش وزارت فرهنگ (از نظارت بر مطبوعات را به عهده داشت) دادستان تهران ـ نماینده وزارت کشور ـ نماینده اداره کل اشارات ـ یک نفر از استادان دانشکده حقوق، دو نفر از مدیران [ناخوانا] جراید [ناخوانا] اسلام شد. پس از یکسال بحث در سه ماه لایحه در 3 دی ماه 1321 (1942) به تصویب رسید و آییننامه اجرایی آن در همان سال و سال وضع و ابلاغ شد در دومین دوره تصدی وزارت صدیق با موافقت وزارت دادگستری و وزارت کشور اصلاح و تکمیل گردید. آیین نامه برای صاحب امتیاز و مدیر و سردبیر روزنامه و خود مجله شرایط و مقرراتی از لحاظ شایستگی اخلاقی و سرمایه علمی و توانایی مالی بیشتر تعیین شده بود. ولی با وجود این در اثر فقدان اهمیت قریب 300000 امتیاز روزنامه و مجله صادر گردید، بعضی از جراید آلات دست کشورهای بیگانه بودند.
بعد از شهریور 1320 (1941) و سرآمدن حکومت رضاخان تا حدی آزادی خصوصاً در ایران محترم شمرده شد. وی برای آنکه مطبوعات آزادی عمل نداشته باشند سه سال و چند ماه است (در سال 1324 ـ1945) که حکومت نظامی در تهران اعلام شده و کمتر روزنامهای است که در این مدت به توقیف غیرقانونی درنیامده باشد. در این دوره برای توقیف روزنامه احتیاج به تشریفات نبود و با یک تلفن توقیف صورت میگرفت. این وضعیت و شکایات متوالی ارباب جراید و حسن نیت کابینه ساعد سبب گردید که صالح وزیر دادگستری مامور تنظیم لایحه شود که مطبوعات را از دسترس توقیف حکومت نظامی خارج کند، پس از چند هفته لایحه هشت ماده جدید قانون مطبوعات در دادگستری تدوین گردید.
این لایحه اگرچه باز هم تا حدی رعایت حقوق مطبوعات را نکرده بود، ولی گریبان مطبوعات را از دست حکومت نظامی آزاد کرد. در سه سال و چند ماه یعنی از کاسه اول مرحوم فرعی که اولین روزنامه محلی ستاره توقیف شد تاکنون (1324) چند صد بار روزنامهها هر یک تا چند دفعه توقیف شدند و تنها روزنامه مرد امروز که امروز شماره 29 آن انتشار مییابد 16 دفعه توقیف شده. در این مدت حتی یک مدیر روزنامه هم محکوم گردید، چرا که این خود دلیل بر آن بود که دولت بدون مجوز قانونی و تنها در اثر علل شخصی روزنامه توقیف میکردند. لایحه جدید قانون مطبوعات در بعضی موارد مثلاً در ماده چهارم مورد انتقاد جراید بود. در مدت سه سال و چند ماه که از تولد مشروطه سوم بگذشت هر روز به بهانهای روزنامه، توقیف میکردند حتی در زمان قوام السلطنه برخلاف اصول کلی و قانون اساسی امتیازات کلیه جراید لغو گردید و قانونی به تصویب مجلس 13 رسید که صد در صد بر خلاف قانون اساسی بود.
خورشید ایران
روزنامه خورشید ایران در شماره 21 خود در تحت عنوان جدول ترقیعات الجراید تهران لغایت روز 22 شهریور 1321 این چنین میآورد (توقیفیون ـ آزاد ـ اقدام ـ نبرد ـ سیاست ـ توفیق ـ نوروز ـ مرد امروز ـ خورشید ایران ـ مردان کار ـ امید ـ گیو ـ ستاره ـ باختر ـ مهر ایران ـ مردم ـ پرچم ـ ناهید اصلی ـ محتمل الکلمل ایران.
در شماره 23 خود خورشید ایران توقیفیون را به صورت زیر آورده (آزاد)، (اقدام)، (توفیق)، (تهران مصور)، (مرد امروز)، (نبرد)، (نوروز) و (خورشید ایران).
بنا به گفته روزنامه فشار بر روی مطبوعات در سال 1321 روز به روز بیشتر میشد و همانند 1304 روزنامهها به دو دسته مخالف فشار و موافق فشار تقسیم شده بودند که درستی موافقین فشار (تجدد و تهران) را میآورد.
آتشبار
لایحه جدید قانون مطبوعات هر چند که مطبوعات را از دسترس توصیف حکومت نظامی دور میکرد با این وصف هنوز در مواردی حق آن کاملاً رعایت نشده بود (لایحه 1324) و در بعضی موارد، مثلاً در مورد ماده 4، مورد انتقاد بود که میگویند توقیف نشریهها در موارد زیر به عمل خواهد آمد: 1) آنجا که روزنامه با لایحه مضر به اساس مذهب اسلام است. 2) آنجا که در روزنامه یا جریده با لایحه هتک احترامات مقام سلطنت شده باشد.
روزنامهنگاران معتقد بودند نباید پیش از صدور رای کلمه توقیف صورت گیرد حتی اگر این خصوص انتقاد، از عمل شاه باشد که ممکن است مضر مملکت بوده باشد.
آرش
سال اول شماره اول 1340 تعداد صفحات، صد صفحه، مجلهای ادبی، اجتماعی، علمی ـ فلسفی، صاحب امتیاز فاطمه نراقی ـ مدیر، جواد پوروکیل ـ زیر نظر سیروس طاهباز ـ تکشماره 50 ریال آخرین شماره دوره دوم شماره چهارم اردیبهشت و خرداد 1347 زیر نظر شورای نویسندگان در قطع (16×21).
پرسشی از فاکز ـ درباره همینگوی ـ قصهای از آلپ ـ ولگردها در... ـ نیویورن ـ هنر شعر ـ سومجوس ـ سرود عاشقانه (تمام مطالب این شماره ترجمه است).
شماره 7 ـ سایه خود شعر ـ با زبان سبز شعر ـ من دریچه را بر روی او بستهام ـ مباحثات ـ حکایت ـ پیام آوری از یونان کهن ـ 5 شعر آلمانی ـ خانهها را خراب کنید (نمایشنامه) ـ تنهایی (قصه) ـ تبگیر (قصه) ـ پدر و پسر و آینه (قصه) داستان کوتاه (ناخوانا) در این سرزمین ـ یادی از نیما ـ یادداشتهایی بر فرهنگ عامیانه، چند نویسنده و مطالبی که از آنها آورده شده:
احمد رضا احمدی ـ محمد [احتمالاً خفومی] ـ فرحی نمیمی ـ فروغ فروخزاد ـ م. آزاد ـ رویا ـ فریدون فرخزاد ـ گوهر مراد ـ ناصر نظری ـ اکبر رادی ـ محمود طیار ـ م آزاد ـ خاکسار تبریزی
عقب ماندگی زن ایرانی ـ تاریخ اجتماعی هنر ـ چهار نویسنده معاصر ـ رشد اقتصادی شتابزده ـ حیوانات در ادبیات فارسی ـ استحاله (داستان) ـ ویزیتور (داستان) ـ شبنامه شعر ـ اگر شاعر بودم (شعر) ـ درون نگاری یک نابعه (نقد و بررسی) درباره کاهنان تاریخ ـ کلا مطالب بر محور موضوعات کلی زیر است:
مقاله و گزارشها ـ داستان ـ شعر ـ نقد و بررسیها ـ نویسندگان هما ناطق ـ خ. م آزاه ـ هوسمند بیدار ـ فریدون تنکابنی ـ محمد زهری ـ محمدرضا فشاهی ـ سیاوش مطهری ـ عنایتالله سمیعی ـ غلامحسین ساعی ـ اسماعیل نوری علا ـ م آزاد ـ عبدالحسین وحدانی ـ شمس آل احمد.
آرشیتک
سال اول شماره اول مرداد ماه 1325 درخصوص مسائل معماری، ترتیبات شهرسازی و مسایل مربوط به آن صاحب امتیاز، مدیر مسئول و سردبیر: ایرج مشیری، اشتراک: 6 شماره 180 ریال، تکشماره: 30 ریال، دو ستونی در قطع 29 در 22 تعداد صفحات (45 ص) آخرین شماره بدست آمده 6 تیر ماه 1327 مجله آینه شهرسازی، فنی و تزئینات.
از تیترهای مجله
انجمن آرشیتکهای ایرانی دیپلمه ـ مسائل مربوط به معماری در ایران ـ شهرسازی در عصر کنونی ـ مسجد شاه اصفهان ـ مسئله تهیه مسکن در تهران و شهرستانها.
مطالب در مجموع در حول و حوش همان مطالبی میچرخد که نام مجله از آن منتج شده باشد ولیکن مجله با دخالت دادن موضوعات اجتماعی که باز هم بر محور این چنین اطلاعاتی میچرخد و همچنین با بهره گرفتن از موضوعات علمی سرگرم کننده در خصوص معماری بناهای مختلفه قدیمی و جدید و تشریح آنها، در وهلة سوم با بهره گرفتن از نقش سرگرم کننده مطالب با موضوع ساختمان و هنر ساختمانی که محور و تم مجله است سعی در جذب بیشتر خوانندگان در این خصوص میکند. مجله دارای مطالب کلاسیک علمی در حد تخصصی برای مشتریان مهندسی آرشیتک خود هم به صورت مقالات کوتاه و هم به صورت مطلب دنبالهدار و حتی گهگاه به صورت بخشهای ضمیمه داشته است مانند: نرخ مصالح ـ محاسبات تیترهای بتن مسلح.
اخبار به صورت خبرهای ساختمانی و در خصوص حرفه ساختمان بوده است.
از مقالات مجله:
لایحه شهرداریها ـ شهرسازی در عصر کنونی ـ آشپزخانه و سالن غذاخوری ـ تهیه بتن با اصول فنی ـ آرشیتکهای ما را بشناسید ـ ساختمان فروشگاهی در آبادانـ روشنایی تبلیغاتی و تزئیناتی ـ تزئینات کاخهای هخامنشی ـ به طور کلی مطالب سرگرم کننده و مطالبی که حتی برای گروههایی که آگاهی آنها از امور تخصصی حرفه مزبور نه خیلی کم است، بیشتر از مطالبی که در حد تخصصی و حرفهای تنها برای قشر مخصوصی باشد بود.
آرم شرق
سال اول شماره اول نوزدهم آذرماه 1330 صاحب امتیاز سید حسین آرمی و سردبیر آن ناصر پاشاخان بوده است. قطع نشریه 42×29 و در چهار صفحه 4 تا 5 ستون صفحهبندی شده از تیترهای ثابت آن اخبار مخصوص و اخبار شهری که هر کدام در خصوص اخبار ویژه داخل و خارجی در زمینههای سیاسی ـ اجتماعی صحبت میکرده است. مجله دارای بخشهای ادبی نیز بوده است از تیترهای آن:
تولیت آستانه حضرت عبدالعظیم، نشریه در شهر ری چاپ میگردید و بیشترین مطالب در محور اوضاع و شرایط اجتماعی، سیاسی، اقتصادی شهر مزبور بوده است.
آرزو
نام مجله «آرزو»، این نام بر روی زمینهای از نقشه ایران قرار گرفته بود که [ناخوانا] میبایست آرزوی ایران توجیه گردد. مجلهای هفتگی بود. صاحب امتیاز و مدیر و سردبیر اسدالله میرسپاهی، اشتراک سالیانه: 200 ریال، تک شماره: سه ریال، چهار ستونی و در قطع 21×32 بوده، شماره دوم ـ سال سوم اول خردادماه 1324 شماره مسلسل106 مدیر داخلی شکوه اقدس میرسپاهی. در این دوره مجله به ادعای خود که بر روی جلد یاد میکند خود را پشتیبان دهگانان میداند و تعداد صفحات 8 بوده است مجله به گفته خود، علیه دیکتاتوری پیشوایان قوم، وحیه المللهها، سلطنهها، دولهها و ملکها میجنگیدند و در عین حال آرزو، بر غلبه مصدق نیز از اعلم [ناخوانا] نیرو جناح چپ و دارای سمپانی به حزب توده ایران است.
تیترهای ثابت مجله داستان آرزو ـ بین 5/2 تا یک صفحه ـ خبرهای گیتی (خبرهای کوتاه از کشورهای دنیا) ـ نظر همکاران (جملات کوتاه از مجلات و روزنامههای معاصر خود) در زمینههای اوجی دارای قسمتهای کوتاه شعری بوده و بخش سرگرم کننده آن به صورت مسابقات جداول بوده .
در تم سیاسی، جدا در قطب مخالف مجلس قرار داشته پشت جلد مجله معمولا اختصاص به شرح روی جلد که غالباً مصنوعی طراحی شده انتقادی بوده از مجلس و یا دولت و مسایل سیاسی روز.
از پشت جلد به شرح روی جلد است به خوبی میتوان تم سیاست داخلی مجله را جویا شد.
در مجموع مجله طرفدار آزادی و دموکراسی و غلبه هر پدیده که بر دیکتاتوری قیام کنند جهتگیری آن در مقابل قشر ضعیف صرفا به خاطر همین است و آگاهی از واژهها و ایدئولوژی چپ، کما اینکه محتوی مجله چه از نقطه نظر داستانی و سرگرم کننده بازگوکننده، دردهای این اقشار به خصوص است . جبههگیری مجله در مقابل سیاست شوروی و مقایسه آن با سیاست تزاری روسیه خود، بازگو کننده این امر است.
از سال سوم شنبه 16 مرداد ماه 1324 شماره مسلسل 118 شماره هفتگی 13 مجله برای یک توقیف و با نام کانون با صاحب امتیازی و مدیریت مسئول حسین مطیعی چاپ شده است. (بررسی از این دوره):
(سیاسی انتقادی 19) ـ (اجتماعی 7) ـ (سرگرم کننده 4) ـ (خبری 1) ـ خبرهای کتبی از دورههای قبل تیر ثابت است. در این دوهر 98 درصد مطالب بر محور مطالب انتقادی سیاسی و اجتماعی است. جالب توجه اینکه حتی مجله بر علیه دولت به خاطر رفتن میلسپو جمله کرده است و گناه رفتن او را به گروههای رباخوار نسبت داده است.
تیر ثابت این دوره نامههای انتقادی سیاسی، اجتماعی از دولت، چند داستان، سماک (خیلی) موجب تاسف است (اجتماعی و دنبالهدار).
در دوره سوم هم باز تم دفاع از طبقه دهگان و مستظعه و جبههگیری در مقابل فواصل طبقاتی دیده میشود از بخش [ناخوانا] ثابت ولیکن بدون تیتر تنها نقش مشخص کننده تصویری از قاضی دادگاه با ترازوی عدالت است در مطالب آن انتقادی، اجتماعی سیاسی و برعلیه دولت است.
مجله، گهگاه دربار را به طور مستقیم مورد حمله قرار میداده است. دوره دوم شماره 14 ـ مسلسل 76 سه شنبه 10 مرداد ماه 1323 در این دوره، حتی نام رضا شاه را نیز انگل خوانده و خداوند را محافظ بدکاران خواند، در واقع در این دوره تم انتقادی مجله علیه دربار است تیترهای ثابت شورای سیاسی حیوانات تقلیدی از مجلس شورای ملی (در این بخش سعی شد شخصیتهای هر یک از نمایندگان مجلس را در غالب شخصیتهای حیوانات و نشانه آن با رفتار اجتماعی گروهی از انسانها (مثلاً روباه ـ مکار را شخصیت یک نماینده مجلس قرار داده) نشان میداده که در بحثهای انتقادی سیاسی و اجتماعی شرکت میکردهاند ـ تیر ثابت دیگر نظر همکاران (گفتهای کوتاه از مجلات و نشریات و پاسخهای تند و انتقادی به آنها) ـ در تم سیاست داخلی گوشههای از حمله به نمایندگان حزب توده، مجلات در هر جناحی، مورد حمله و انتقاد مجله بودهاند. در این دوره تکشماره 4 ریال و سالیانه 200 ریال.
توبه کار بیگناه (داستان پلیسی) ـ خبرهای تلگرافی دهگان (خبرهای کوتاه از شهرستانها) از تیترهای ثابت هستند.
یکی از بخشهای به طور کم و بیش مسلسل بخشی از به نام تمبر هفته در این بخش با تصویر کردن عکس یکی از شخصیتهای سیاسی قدیم و جدید منجی ایران میگذارد و جایزهای نیز برای آن در هفته آینده تعیین کرده است یک بررسی (سیاسی اقتصادی 5/11) ـ (سرگرمکننده سیاسی اجتماعی انتقادی 5/11) ـ (اجتماعی 11) ـ (هنری 2) ـ (آگهی 5/1) ـ در دوره شرح سیاسی ـ انتقادی روی جلد معمولاً به داخل صفحات کشیده شد. تیترهای ثابت (راهنمای آرزو ـ پاسخهای به سوالات و مشکلات اجتماعی ـ حقوقی و سیاسی خوانندگان پاسخ میدهد). از نقطه نظر تم سیاسی خارجی آنها میتوان مخالف هر نیرویی که استقلال و تمامیت ملت و ایران را به خطر اندازد دانست.
چند داستان: (برادر من قاتل راسپوتین بود) ـ پادشاه رودخانه طلایی (داستان کودکان) از نویسندگان و مترجمین مجله: هوشنگ کاوسی ـ دلشکسته ـ سرهنگ بد ـ حسین زارع ـ دارای بخشهای ادبی مانند سابق ـ تضاد در میان جبههگیری در سیاست خارجی ناشی از هدف مجله (دفاع از اقشار طبقه سوم به دور از یک ایدئولوژی بوده همانطور که سبک استعماری نفتی آمریکا را میگوید به همان شکل بهتر از مستشاران آمریکایی در جهت بهره اقتصادی دفاع میکند.
هرچند که در سیاست داخلی رضاشاه را مورد حمله قرار میدهد ولیکن در مواجهه با پسرش محمدرضا محافظه کارتر است، مجله سعی میکند با درج مقالات ویژه در خصوص اوضاع اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، سعی در ترمیم اوضاع دهقانان کند.
آزاد
شماره اول سال اول ماه ذیحجه سال 1324 ـ هفتهنامه ـ قیمت اشتراک سالیانه در تبریز سالیانه 7 قران سایر ولایات ایران 10 قران در قطع 21×33 و در دو ستون چاپ شکل خود را مصور میخواند.
در مجله به گفته خود از هر گونه مقالات سیاسی، اقتصادی، علمی، صنعتی، تاریخی، ادبی بحث میکند. اجرت اعانات سطری یک قران بود نمونه از نشر هفتهنامه:
... چون ملتی زنجیر اسارت استبداد را گسیخته و در جرگه حکومت مشروطه داخل گردید باید دایره معلومات خود را هر چه ممکن است بیشتر توسعه بدهد تا حیات سیاسی را مستحق شده و منقرض شود.
این جریده در ۴ صفحه چاپ میشد و دارای خصوصیات جرایدی بود که در مشروطه پیروز شده بود. بدین جهت بیشترین مطالب جنبه آموزشی دارد و سعی در تفهیم حقوق افراد در خصوص آزادی سیاسی و حدود آن هستند. این جنبههای آموزشی حتی به زمینههای اجتماعی مذهبی نیز کشیده شده.
مجله مخالف استبداد است و حکومت عموم را در غالب سیاست مشروطه مورد بررسی قرار میداد. و همین شیوه سبب میگردد که بیشتر مطالب بلند و دنباله باشند، به همین جهت تیترهای ثابت خیلی کم است یک نمونه دیگر از شعر: اسلامیان را بشارت ـ حرکت حریت پرستانه عالم اسلامیت در سلطنت مستبده عثمانی نیز تاثیر کرده، چنانکه به موجب اخبار موثقی که داریم اهالی اسلامیون نیز در صد حکومت حالیه که مجسمه استبداد است اعلان مشروطیت کردهاند.
آخرین پست
صاحب امتیاز و مدیر مسئول مهندس حسین علی شیبانی تحت نظر هیئت تحریریهـ شماره اول سال سال اول 23 آذر ماه 1320 (1951) هفتهنامهای بود سیاسی، اجتماعی، خبری ـ انتقادی.
هفتهنامه دارای تم شدید ناسیونالیستی و ضد استعماری داشته در چهار ستون. این مجله نقش مقالات و مطالب تفسیر بر جنبه خبری آن ارجحیت دارد.
تعداد صفحات 8 صفحه ـ مجله همچنین دارای بخشهای کوتاه ادبی ـ شعری و در قطع روزنامه عصر اقتصاد.
آژنگ
سال اول شماره اول دوشنبه 23 فروردین ماه 1333 یومیه صبح سیاسی خبری ـ در چهار ستون ـ دارای تصویر و طرحهای ترسیمی در 4 صفحه انتقادی اجتماعی ـ دارای بخشهای کوچک هنری بخشی به نام خبرهای کشور دارای اخبار هنری و هم خیلی بخشهای سرگرمیها مقالات علمی و شعر. صاحب امتیاز و مدیر، مسعودی سردبیر، عزیزی تکشماره 5/1 ریال از تیترهای ثابت مجله:
نفت (بخشهای و خبرهای تازه از نفت) اخبار (شامل خبرهای داخلی در جهان از اخبار اجتماعی علمی سیاسی اخبار از گوشه و کنار، گزارشهای کوتاه خبری انتقادی) اشتراک سالیانه 350 ریال شش ماهه 180 ریال تیترهای ثابت دیگر خلاصه خبرهای جهان و خلاصه خبرهای ایران.
جراید (گزارشهای کوتاه از اخبار از زبان مجلات دیگر). در صفحه اول هر شماره تصویرهای مختلف با شرحی در زیر آن که بازگو کننده یک نقطه انتقادی سیاسی زمان خودش بوده است.
عقاید از تیترهای دنبالهداری بوده است که از شماره 11 شروع میشود و طی آن گفتارهای کوتاهی از سیاستمداران دنیا در خصوص مطالب مختلف بیان میکرده است. از نویسندگان (رضا عزیزی ـ شهاب).
در دوره اول 98 درصد مطالب تم سیاسی و انتقادی داشته است ـ از شماره 14 اشتراک سالیانه به 400 ریال 6 ماهه به 190 ریال و با شماره تکشماره همان 5/1 ریال میشود.
تابع شرایط زمان خود مقالاتی بسیار به علیه دولت انگلیس و برای مصدق و سیاست او داشته است. بخشهای ادبی مجله بسیار کوتاه بوده است. بخشهای تاریخی که از شمارههای هجده به بعد شروع میشود نیز در لابلای مطالب جای پیدا میکند. تیترهای ثابت کماکان خلاصه خبرهای کشو ـ در جهان ـ جراید (به مرور به کمیت ستونی این بخش افزوده میشود) چند نویسنده دیگر: ناصر نجمی از مقالات دنبالهدار پیشرو خطیب رومی ـ انتقاد یک تیتر ثابت و نقدهایی که از صاحبان زمان میدهد. داستان (پسر حکیم).
از شماره 36، شش ماهه به 210 ریال افزایش یافته است. از شماره 37، روزنامه به مدت 70 روز توقیف میشود و در شماره 38 خود در سوم شهریور 1333 چاپ میکند. کسانی که بانی توقیف نشریه شده بود سپهبد زاهدی ـ سرلشگر علوی مقدم ـ سرتیپ بختیار و سرتیپ دادور بودهاند. این دوره جدید بهاء تکشماره 30 شاهی میشود و در این دوره صاحب امتیاز کماکان مسعودی. مدیر مسئول، سید کاظمی، اشتراک سالیانه 400 ریال 6 ماهه 210 ریال در این دوره در مطالب انعطافپذیری پیش میآید.
اول آذرماه 1333 دوره دوم، شماره اول مسلسل 49 تغییراتی کلی در مجله دیده میشود. تیترهای ثابت و مکرر عبارتند از:
با عینک خوشبینی و با ذرهبین انتقادی مطالبی انتقادی سیاسی که از 5/1 تا 5/2 ستون محدود میشده ـ الحاق بلوک غرب با بیطرفی به طور مکرر در شمارههای دیده میشود که هر بار از یکی از سیاستمداران روز این سوال را عنوان میکرد. تعداد تصاویر افزایش یافته ـ صفحهای به نام خیمه شببازی به تنظیم ا. نادر شامل مطالب انتقادی سیاسی، اجتماعی است و در این شمارهها گفتاری مختصر از زبان یکی از نویسندگان را به طور مکرر میآورد.
Alik ـ آلیک (امواج) ـ اطلاعات 16525
ص. الف دکتر وارطان هوانسیان ـ ارمنی زبان ـ شماره اول ـ سال 1309 (1930م)ـ موضع ارگان حزب (داشناکسیون) ایران که هدفش آزادسازی کشور باستانی ارمنستان بود. این روزنامه در تهران چاپ میشد در سال 1955 سردبیر HousepHouhamission ، این روزنامه در صبحها پخش میشد.
Arevelk (آرولک ـ (مشرق) اطلاعات 16525
ص. الف ـ نظریان ـ شماره اول ـ 3/12/1320 ـ قبلاً از سال 1313 تا 1315 منتشر میشد. ارمنی زبان ـ این روزنامه بعد از مرداد 1321 دیگر انتشار نیافت.
آذر ـ اطلاعات 16525
شماره اول ـ اسفند 1324 ـ محل انتشار زنجان ـ ارگان فرقه دموکرات آذربایجان در زنجان پس از شکست حکومت خودمختار آذربایجان در آذر 1325 انتشارش متوقف شد.
آذربایجان دموکرات ـ اطلاعات 16525
شماره اول ـ 31/6/1325 ـ ماهانه ـ چاپ تبریز ـ ارگان فرقه دموکرات آذربایجان ـ پس از شکست حکومت فرقه انتشارش متوقف گردید.
آزاد ملت
شماره اول 5/12/1324 ـ محل انتشار تبریز ـ ارگان رسمی مجلس ملی آذربایجان (مجلس حکومت خود مختار آذربایجان) پس از شکست حکومت فرقه در 21 آذر 1325 دیگر انتشار نیافت.
آژنگ
هفته نامه دوره دوم شماره 1، مسلسل 49 ـ اول آذرماه 1333 هشت صفحه در قطع مجله 9››×13››. اجتماعی ـ سرگرم کننده ص امتیاز مسعودی مدیر مسئول کاظم مسعود، هر دوشنبه ـ تکشماره 2 ریال سالیانه 200 ریال شش ماهه 100 ریال شامل مطالب داستانی ـ هنری، اخبار سیاسی هفته جهان و ایران تصاویر و مقالات جامعه سیاسی، تصاویر و عکسها در زمان خود از یک نوع تم سکسی برخوردار بوده.
از تیترهای ثابت با عینک خوشبینی (در خصوص اخبار داخلی) داستان دنبالهدار، نقش تصاویر زنان هنرپیشه که دارای برهنگی در زمان خود بوده بیشتر مشهود میشد. تیترهای ثابت با ذرهبین انتقاد که در محاصره با عینک خوشبینی برای اخبار داخلی اختصاص داشته است.
خیمه شببازی (انتقادی سیاسی دولت) چهار ستون در قطع روزنامه دارای ترجمههای داستانی نویسندگانی چون ایرج نبوی تبلیغات تجاری از 1 تا 5/2 ستون یا اخبار سیاسی از یک صفحه تا 5/2 صفحه ـ سرگذشت از دیگر تیترهای ثابت که هر هفته اختصاص به سرگذشت یک نفر داشته و 5/1 تا 5/2 صفحه متغیر است. داستانها بیشتر جنبه عشقی ـ اجتماعی داشته.
مجله برای بالا بردن میزان فروش از یک نوع تمایل خودآگاهانه جامعه، سوی عوامل و جاذبه جنسی استفاده میکرده و مطالب و تصاویر چند را حدالامکان در حدود مقررات زمان خود در آنها اختصاص میداده، مانند: داستان دنبالهدار تمنا و مقالات کوتاهی چون شب زفاف، گفتار کوتاه در خصوص زنان.
تیترهای ثابت گهگاه در شمارههایی دیده میشده است. از تیترهای مکرر دیگر: ورزش که اختصاص به مطالب و اخبار ورزشی داشته، از شماره سوم این دوره تکشماره 3 ریال افزایش یافته و سینما صفحه آخر به صورت تیتر مکرری درآمده است در تیتر خبرهای سینمایی و مقالاتی در خصوص فیلم ـ اخبار مخصوص، تیتر مکرردر خصوص اخبار شهر تهران و بیشتر جنبه انتقادی دارد. خیمه شببازی: تقریباً مطالب آن در شمارهها دارای محتوی یکنواختی است. داستانهای (و بعد جدا شد) عشقی را از تیترهای بخش ادبی جدا میکرد دنباله شعر نو میگویند ـ تعداد صفحات 12 صفحه.
در صفحه خیمه شببازی ـ تیتر من: در خصوص شخصیتهای مختلف سیاسی، نوشتههای کوتاه انتقادی از سردمداران شهر، تصاویر سکسی، کاریکاتورها بیشتر جنبه سیاسی دارد ـ مقالات اصغر بیچاره، مفاسد روانشناسی درخصوص امور جنسی زنان و مردان ـ دختران و پسران ـ از تیترهای مکرر گفتگو (گفتگوی از حوادث روزمره اجتماعی) تمنا داستان عشقی ـ از همه چیز از همه جا ـ (خبرهای جالب از دنیا با تصاویر) ـ اینها که شعر میگویند ـ سینما (بحث فیلم) الحاق بلوک غرب یا بیطرفی.
در صفحه اول همیشه تصویری از یک زن در زمان خود از یک نوع وقاحت جنسی برخوردار بوده که عموماً تصویر زنان سینمایی.
از داستانهای عشقی اجتماعی ـ تپههای ونک ـ نویسندگان دیگر فریدون کار ـ رسولزاده ـ تعداد ص 12 صفحه.
از شماره یازده این دوره ایرج نبوی سردبیر مجله قرار میگیرد و مدیر کاظم مسعودی.
واقع سیاسی ـ تاریخی اعم از وقایع معاصر و یا اینکه به دوره زمانی قدیم تعلق داشته است به صورت مطالب سرگرم کننده در غالب مقالات کوتاه تک شماره میآمده نویسنده (ساقی).
به مرور تصاویر جنسی به بخش همه چیز و از همه جا منتقل میگردد. داستانهای فانتزی اولین بار در شماره 17 به نام عباس جون گرفتار آشکار میشود به صورت دنبالهدار از شماره 17 خیمه شببازی به صورت شایعاتی از دنیای سیاست و انتقادی شده است. گفتگو در [ناخوانا] به خوبی کم کم به صورت داستانهایی از زندگی روزمره که فاقد هیجان است درآمده تصاویر سکسی کماکان موقعیت خود را در روزنامه حفظ کرده ولیکن گهگاه دریدهتر شدهاند.
این دوره جمعاً 18 شماره و آخرین آن در 10 صفحه با همان قطع و 4 اردیبهشت 1334 است و شماره مسلسل 68 ـ هفتهنامه در قطع (34×47) 2 ستونی ـ در 8 صفحه، شماره 20 سال چهارم مسلسل 182 ـ 8 مهر ماه 1336 تیرهایی چند ـ اقدام تهدیدآمیز درباره نفت ـ راهبری خردمندانه شاهنشاه، دنیایی را متوجه لقب ایران ساخت ـ جعفری و سهیلا یک روح هنرمند ـ روسها اخبار مصنوعی [ناخوانا] به تبلیغات سیاسی خود قرار دادهاند ـ آمریکا قادر به دفع هرگونه تجاوز احتمالی از طرف کمونیست ـ کارمندان دولت هم شیر هستند ـ هفته آذربایجان.
هفتهنامه سیاسی و هنری، مدیر سید کاظم مسعودی، سردبیر ایرج نبوی، تکشماره 30 ریال ـ تیترهای چند ـ فقط و تنها شاهنشاه ـ چرا مالکین بزرگ سرمشق نمیگیرند ـ دکتر اقبال کماکان مورد اعتماد شاهنشاه و تحسین است ـ کنفرانس نارنجی (راجع به کنفرانس بغداد) ـ آژنگ عضو جبهه، مطبوعات متفق ایران بوده است.
در نقطه نظر سیاست خارجی شوروی کشور استعمارگر و آمریکا مهد دموکراسی است. در سیاست داخلی [ناخوانا] پیرو و مبلغ شاه است ولیکن دولت را مورد نکوهش قرار میدهد و نشر قلم بیش از هر چه متوجه مردم است.
آخرین شماره سال چهارم 51 ـ مسلسل 214 ـ 29 اردیبهشت. تیترهای ثابت ـ راز آنچه دیدهایم و شنیدهایم و خواندهایم (تکه ـ گفتارهای انتقادی اجتماعی از کار دولت) ـ صفحههای هنری و ادبی ـ صفحه آگهیها
شماره 26 بررسی (سیاسی 5) ـ (اجتماعی 14) ـ (آگهی 4) ـ (ادبی هنری 15) ـ (داستانی 9) ـ تکراریها ـ در حاشیه سیاست هفته ـ شروع تیتر جدید (عباس پهلوان) تفاسیر سیاسی ـ انتقادی ـ قوس و قزح ـ اجتماعی از آنچه دیدهایم و شنیدهایم ـ بخش هنری شعر مجله با سرتیتر ثابت ـ آژنگ سینما و تئاتر ـ بررسی سیاست هفته ـ اخبار کوتاه تفسیری جهان ـ مکتب شاه ([ناخوانا] مجله از سخنان شاه) ـ در گیرودار زندگی (اجتماعی سیاسی انتقادی).
شماره 1 سال دوم مسلسل 70 ـ 11 اردیبهشت1334 تک شماره 2 ریال ـ تیترهایی چند ـ فساد دادگستری ـ فلک الافلاک ـ شعلههای نهضت ملی ایران را نمیتوان خاموش کرد (تاریخی ـ سیاسی) ـ الحاق بیلوک غرب با بیطرفی ـ تیترهای ثابت ـ سرگردانی تحصیلی ـ اول مردم گرسنه را سیر کنید ـ امنیت اجتماعی ـ لازمه مدارس حرفهای صنعتی شدن کشور ـ تیترهای ثابت ـ در جهان ( اخبار کوتاهی از جهان) اخبار ایران ـ نویسندگان (علی جباری ـ سعید عنایتی ـ پرویز خطیبی).
یک بررسی (سیاسی 5/3)ـ (اجتماعی 5/5) ـ (تاریخی 5/2) ـ تیترهای جدید ـ اگر من شهردار تهران بودم ـ استقلال داخلی ـ طلا ـ بلا ـ عدا ـ یک بام دو هوا ـ هیچ یک از افسران محکوم اعدام نخواهند شد. در این دوره هر چند دولت مورد حمله مطالب مجله است ولیکن دربار در این حمله محفوظ است ـ حاجی بابا در پشت پرده آهنی ـ [ناخوانا] فساد اخلاق دکتر مصدق و مهندس رضوی آبان ماه آزاد میشوند ـ سینما و تئاتر ـ اخبار داخلی ـ الحاق به بلوک.
جاسوسان شوروی در محکمههای صحرایی محاکمه و تیرباران میشوند ـ آخرین شمارههای دوره 49 سال دوم 118 ـ 10 اردیبهشت، 4 تا 8 صفحه متغیر تکشماره 2 ریال 1335.
سال سوم مسلسل 119 ـ 7 خرداد ماه 1335 (مرگ انسانیت ـ اجتماعی انتقادی) ـ وزیر خارجه جدید شوروی ـ مخالفین دولت در مجلس صفحه مشخص میکنند (چه گفتهاند چه نوشتهاند) ـ انتقادی سیاسی اجتماعی ـ احزاب کمونیست در راه مستقلی از مسکو ـ در 17 تیر ماه 1335 مجله برای 29 روز توقیف میشود که روزنامه آن را سوء تفاهمی بیش نمیداند.
تیترهای ثابت آژنگ سینما و تئاتر ـ آژنگ بازار (خبرهای اقتصادی از ایران و جهان) ـ آژنگ و تاریخ (بخش تاریخی) ـ آژنگ بانوان (صفحه ویژه بانوان) ـ آژنگ و دانشگاه ـ 7 روز و 7 شب جهان خبرهای جهان به طور کوتاه ـ 7 روز و 7 شب ایران خبرهای کوتاهی از ایران.
یک بررسی: (سیاسی 5/12) ـ (اجتماعی 11) ـ (اقتصادی 1) ـ (هنری 2) ـ (خبری 5) (آگهی 6) مدارا جایز نیست (اجتماعی اقتصادی) (دنیا آقاخان را میشناسد ـ تیترهای ثابت: آژنگ هنر و ادب ـ تاکید میکنیم (اجتماعی علمی آموزشی) ـ چه گفتهاند چه نوشتهاند ـ آژنگ سینما و تئاتر (آینه سیاست آژنگ در اوایل این دوره شروع شده و شامل خبرهاو تفاسیر سیاسی است.
مبارزات شوروی و آمریکا در ایران ـ من کارمند دولت هستم ـ سرمقاله (اجتماعی انتقادی) ـ هنرنماییهای هفته ـ بخش هنری با شعر جدید ـ در این دوره روزنامه و رسماً خود را سیاسی معرفی میکند ـ آیا سیاست جدید آمریکا مورد اعتراض مجلس قرار میگیرد ـ شاهنشاه و کارمندان دولت.
نویسندگان چند: پهلوان ـ شاملویی ـ حسین سرافراز (تکراریها ـ مکتب شاه ـ از آنچه دیدهای ـ اخبار ورزشی ـ آژنگ هنر و ادب و آژنگ سینما و سخن هفته در حضور (امور اجتماعی و ورزشی) صفحه آگهیها ) مسعود کاظم ـ رضا عزمی ـ هنگامه عزمی ـ سمیعی ـ رضا ـ منوچهر سامان ـ (اگر گفتی (سیاسی اجتماعی انتقادی) چه کار دارید (اجتماعی انتقادی سیاسی انتقادی)).
چند نمونه:
... که پس از هیاهوی سگ کشی چه کار مهم و پر سرو صدای میخواهند بکنند.
... که چرا صادرات ایران در سال گذشته نصف واردات آن بود.
چه کار دارید که
... مطابق آمار منتشره ماه اسفند 136 نفر مبتلا به سفلیس بودهاند.
... در شهرداری بایدهایی هستند هر پاکی را در ناپاکی حل میکنند.
سنجاق قفلی (صفحه اجتماعی انتقادی و گهگاه با تم سیاسی که به صورت نکتههای کوچک و کوتاه شنیدنی آمده است مانند (طلا فلزی است صیقلی و درخشان که وجدانهای خوب را رنگ میزند).
برخورد عقاید و آرا (پرس و جو از شخصیتهای سیاسی روز مملکت) ـ (سیاسی 5/8) ـ (اجتماعی 14) ـ (خبری 5/12) ـ (هنری 6) ـ (آگهی 4) ـ اخبار و شایعات (اخباری از تهران و شهرستانها) ـ (سیاسی 5/14) ـ (اجتماعی 5/10) ـ (خبری 5/10) ـ (آگهی 6) ـ (هنری 6) چند داستان مجله (رانده شده اجتماعی نویسنده پهلوان) ـ دفتر سیاه و شب سیاه عشقی اجتماعی، نوشته سرافراز ـ بندر جنوب (اجتماعی) سرافراز.
نویسندگان (توکلی ـ جلال صافی ـ محمد مسعود ـ آینه سیاست آژنگ تکراری ـ هنرنماییهای هفته ـ تکراری ـ یاس سپید (داستان عشقی اجتماعی) ـ (سیاسی 6) (اجتماعی 8) ـ (ادبی هنری 4) ـ (آگهی 10) ـ (داستانی 2) ـ (خبری 6).
تیتر ثابت شروع شده در اواخر نیمه دوم اجتماعی و انتقادی به شیوه هنر ـ هنرنمایی همه وسعت مییابد و در دو صفحه (سیاسی 5) ـ (اجتماعی 5/7) ـ (داستانی 2) ـ (آگهی 7) ـ (هنری و ادبی 6) ـ (خبری 6).
آخرین شماره 45 ـ مسلسل 163 ـ 23 اردیبهشت 1336 ـ تکشماره 2 ریال ـ صفحات چهارگاه 6 و مناسبتهای مختلف 12 صفحه افزایش مییافت.
روزنامه سیاسی هفتگی ـ شماره 118 ـ هر دو شنبه منتشر ـ مدیر کاظم مسعودیـ اشتراک سالیانه 200 ریال ـ 6 ماهه 100 ریال در خارج به اضافه بها ـ آگهی صفحه اول سطری 25 ریال صفحات داخل 10 ریال ـ صفحه چهارم 20 ریال.
آسیای جوان
27 خرداد ماه 1333 شماره 3 ـ دوره دوم سال چهارم مسلسل 200 ـ قطع (29×24) 5 ستونی ـ 24 صفحه ـ آگهی سطری 25 ریال ـ تیترهای چند ـ قوامین مصدق را ملغی کنند ـ خلاصهای مطالب مطبوعات اروپا ـ تهران شهرستانها ـ یک شاعر معروف و یک نویسنده بزرگ ـ یک پرونده جنایی (منوچهر شایان) ـ یک کشور در یک مقاله (شروع از اواسط دوره قبل اجتماعی علمی آموزشی)، چند خبر سینمایی (افسانه) ـ اختراعات جدید ـ مد روز ـ عشق و شمشیر ـ اینهم برای [ناخوانا] ـ دو خرس قوی هیکل خانم زیبایی را ... دزدیدند ـ شوخی ـ خوراک همسر ـ دل هر جاییـ جریان طلاق بانو هما اعلم، این هفته در محافل سیاسی مورد بحث بود ـ زنان و دختران دنیای ایرانی میلرزانند ـ خلاصهای از مطبوعات تهران ـ یک پرونده جنایی ـ (شایان) نامههای عاشقانه بزرگان (مسعود برزین) ادبیات خارجی ـ مخصوص بانوان (دنبالهدار)، یک کشور در یک مقاله ـ نوشتهای از تاریخ ـ مهمترین وقایع سیاسی هفته ـ خلاصه مهمترین اخبار ایران در یک هفته ـ دستگیر دکتر یزدی، این هفته در محافل سیاسی ـ وقایع هفته ـ این سیاحان هندی با دوچرخه به ایران آمدند ـ از اختراعات مهم ـ جهانگیر افخمی ـ برای خانمها ـ زندگی یک قبیله وحشی در دل جنگلها (مطیعی) ـ دین برای نوباوگان ـ اشکهای سوزان ـ داستان دنبالهدار ـ این هفته در محافل سیاسی ـ از یک پرونده جنایی ـ خلاصه مطبوعات تهران (رضازاده [ناخوانا]) از مجموعه یادداشتهای مسافرت اروپا (جهان) ـ بیماری خطرناک کم رویی چیست ـ فساد اخلاق بر اثر تربیت غلط تربیتی ـ (سیاسی 2) ـ (اجتماعی 5/55) ـ (تاریخی 3 )ـ (داستانی 5/34) ـ (ادبی 1) ـ (سرگرمی 3) ـ (آگهی 10).
روی جلد به تناوب تصاویری از زنان و تصاویری از وقایع روز هفته تعداد ص 24 ص آخر شماره این دوره 257 مسلسل 29 تیرماه 1334 شماره 50.
تفسیر سیاست جهان یک پرونده جنایی (شایان) ـ خانمهای دزد و جیببر را رسماً معرفی میکنید ـ سرنوشت (دنبالهدار) انواع [ناخوانا] بین الملل ـ با ملل جهان آشنا شوید ـ با رجال جهان آشنا شوید ـ مسابقه هوش و دقت ـ به جانب انقراض ـ خانمهای زشت از این به بعد نباید غصه بخورند ـ عشق و شمشیر ـ ملکه جاذبه جنسی جهان ـ دختر پانزده ساله ـ دانشآموزی که متهم به بی عفتی شده بود خود را با نفت آتش زد ـ در کشورهای مختلف ـ سینمایی ـ خلاصه از مطبوعات تهران ـ از پروندههای جنایی ـ اشکهای سوزان (داستان) ـ دوران افتخار (داستانی تاریخی اجتماعی دنبالهدار) ـ صفحه سرگرمیها مانند سابق ـ مرجانه (سیروس) دنبالهدار داستان تاریخی عشقی ـ این هفته در محافل سیاسی تهران چه خبر بود ـ در وقایع [ناخوانا] جنایی سیروس بهمن ـ دزدان و دکان ـ بخش کودکان ـ عکس هفته دنبالهدار (سیاسی 19) ـ (اجتماعی 60) ـ (داستانی 40) ـ (سرگرمی 6) ـ (آگهی 3).
شماره 296 ـ نهضت زنان ایران برای شرکت در انتخابات ـ خلاصهای از مطبوعات ـ شراره (سیروس بهمن) ـ گوشهای از وقایع سیاسی جهان ـ جانب انقراض (مطیعی) ـ گوشه از تاریخ (فروردین) ـ شش کلاغ بر قلب مردم [ناخوانا] حکومت میکند ـ زنان قاچاقچی ـ در جستجوی انسان برفی ـ شبهای تهران (دنبالهدار داستان) ـ داستان برای کودکان ـ بخش مخصوص برای فکاهی ـ از هر چمن گلی، بخش ادبی مجله شروع اواخر صفحه دوم این دوره ـ قصد ازدواج (داستان دنبالهدار)ـ دوشنبهای از تاریخ ـ از هر چمن گلی ـ بخش فکاهی ـ شبهای رم اجتماعی ـ بخش سرگرمی.
258 ـ سال 5 شماره 51
جنازه زنی در یک ویلا، در کرج پیدا شد ـ از یک پرونده جنایی ـ سرنوشت دنبالهدار داستان عشقی تاریخی ـ خلاصه از مطبوعات تهران ـ سینمایی ـ این سند مالکیت ایران بر بحرین است ـ بانوی زیباییکه جوانان را فریب میداد ـ تفسیر اوضای جهان ـ خلاصهای از مطبوعات جهان ـ پانتهآ داستانی تاریخی ـ آنجا که گناه عشق، را بپای یک گرگ میگذارند ـ از یک پرونده جنایی ـ صفحه مخصوص مد، شروع از اواسط دوره قبل ولیکن دارای عنوان ثابت نیست ـ سرگرمیها سابق ـ معما ـ جدول ـ مسابقه ـ نامههای عاشقانه بزرگان ـ به جانب انقراض ـ عشق و شمشیر ـ این هم برای کودکان ـ سینمایی ـ با قبایل مختلف جهان آشنا شوید ـ با رجال شوروی آشنا شوید ـ اشکهای سوزان.
سینما و تئاتر ـ بخش جدید و تحولی در بخش سینمایی ـ کاروان مرگ (داستان جنایی) ـ دوران افتخار ـ اجتماعی داستان ـ از هر چمن گلی ـ داستان کودکی ـ سالن مد و زیبایی آسیای جوان ـ بخش جدید برای صفحه مد و زیبایی ـ فانتزی هر هفته یک فانتزی ـ شهره ـ جمشید وحیدی ـ سرگرمیها مثل سابق ـ در حاشیه اخبار و وقایع داخلی اجتماعی سیاسی طنزی انتقادی ـ ترجمه از مطبوعات خارجی ـ سینمایی (آذین پور ایرج) ـ داستان کودکان ـ از هر چمن گلی ـ گوشه از اجتماع ـ سالن مد و زیبایی ـ سالن اجتماعی ـ کاریکاتور هفته دنبالهدار ـ آخرین شماره 2 (اسفند 1335 سال هفتم شماره مسلسل 341 اشتراک سالیانه 380 ریال ـ 3 ماهه 210 ریال اخباری از چند گوشه جهان
سال سوم شماره 1 ـ 5 شهریور 1331 ـ سفارش ملکه مادر به ملکه ثریا در موقع عروسی ـ زن جوان شوهرداری را، سه مرد ربودند ـ خون مصنوعی ـ زندگی پادشاهان جهان ـ شاه ایران همه چیز را تسلیم مصدق کرد ـ زنی که هفته گذشته در عالم جراید جهان ـ دل هر جایی ـ مسافر ـ در تاریکی ـ داستانهای دنبالهدار ـ دو مرد میخواستند سر طبیب را ببرند ـ یک زن زیبا بطور فجیهی خودکشی کرد ـ روسیه شوروی کردهای را مسلح و آماده حمله کرده است ـ تکراریها ـ اخبار خواندنی ـ اختراعات جدید ـ تفسیر اخبار دنیا ـ خلاصه مهمترین اخبار ایران در یک هفته ـ از یک پرونده جنایی.
شعلههای انتقام ـ الکساندر دوما ـ دل هر جایی ـ مسافرت در تاریکی ـ داستانهای دنبالهدار بودند ـ زن فرماندار [ناخوانا] در کوی فحشا ـ عشقبازی با ورق ـ (جهانگیر افخمی ـ ابوالحسن احتشامی ـ منوچهر شایان ـ پروین [احتمالاً لادن] ـ تعداد ص 8 تا 12 ص یک بررسی (سیاسی 5/11) ـ (اجتماعی 35) ـ (ادبی 1) ـ (سرگرمی 2/1) (داستانی 15) ـ (آگهی 7).
در اواسط این دوره سیر سرگرمیها به صورت جدول مخصوص کودکان و مدل لباس مسابقههای مختلف معما و غذا افزایش یافته ـ داستان کودکان این دوره ـ دوشیزه ایرانی به آمریکا میرود ـ این پسر دوازده ساله ایرانی در آمریکا روزنامه میفروشد. یک بررسی: (سیاسی 5/12) ـ (اجتماعی 25) ـ (هنری ادبی 5/2) ـ (سرگرمی 5) ـ (تاریخی 9) ـ (آگهی 72) ـ (داستانی 10).
تیترهای تکراری ـ اختراعات جدید ـ اخبار خواندنی ـ جدول ـ این هفته از اواسط این دوره به طور ضمیمه در لای مجله بیشتر ترجمه جراید خارجی.
سال 8 ـ شماره مسلسل 603 ـ لطف الله ترقی، سردبیر سیروس بهمن ـ آگهی سطری 25 ریال تک شماره 10 ریال ـ بحث هفته ـ خلاصه اخبار ایران ـ خلاصه اخبار دنیا ـ ورزش ـ از همه چیز: اجتماعی سرگرمی به صورت اخبار کوتاه جالب از سراسر دنیا داستان هفته ـ هنرمندان ـ شعر گنبد کبود ـ افسانه سیروس بهمن (داستان عشقی اجتماعی) ـ دانشآموزان ما ـ سینمایی ـ از هر چمن گلی ـ جادوی سیاه اجتماعی دنبالهدار قصه هفته کودکان ـ آسیای جوان بانوان ـ شراره ـ بخش سرگرمیها ـ حاشیه نامهها ـ بخش ارتباطی مجله ـ اخبار هفته ـ خلاصه اخبار ایران و دنیا ـ نکتهها (تکراری) ـ آسیای جوان کارگران ـ از همه چیز ـ هنرمندان ـ زیر گنبد کبود (انتقادی اجتماعی شیوه [ناخوانا] ـ سینمایی ـ از هر چمن گلی ـ آسیای جوان بانوان ـ قصه هفته کودکان.
شماره 418 ـ اخبار هفته ـ نکتهها ـ خلاصه اخبار ـ از هر گوشه ایران (اجتماعی، خبری از سراسر ایران) ـ اخباری از روزنامههای داخلی ـ هنرمندان سینمایی ـ بانوان ـ قصه هفته کودکان ـ مسابقه فکاهی نویسی ـ اخبار هفته ـ حلقهها ـ خلاصه اخبار ـ پاسخ به سوالات بخش ارتباطی ـ کاروان مرگ ـ اخباری از روزنامههای داخلی ـ مسابقه فکاهی نویسی ـ ستون ازدواج ـ آسیای جوانی (پیشنهاد ازدواج در مجله) دنبالهدار.
یک بررسی: (سیاسی 10) ـ (اجتماعی 105) ـ (تاریخی 15) ـ (داستانی 100) ـ (هنری 20) ـ (خبری10) ـ (سرگرمی 35) ـ (آموزشی 15) ـ تعداد ص از 50 تا 70 ص متغیر.
بررسی دیگر: (خبری 35) ـ (داستانی 113) ـ (اجتماعی 54) ـ (هنری 26) ـ (سرگرمی 45) ـ (آموزشی 5) ـ (آگهی 5).
شماره 451 ـ 12 فروردین 1338 ـ بحث هفته، اخبار هفته میگویند: خلاصه اخبار ـ از همه جا کوچک ولی خواندنی ـ هنرمندان ـ سینمایی: کودکان ـ از هر چمن گلی ـ فکاهی ـ بانوان ـ مسابقات در حاشیه نامه ـ ستون ازدواج ـ از همه ـ بحث هفته ـ مسابقات ـ صفحه آزاد ـ دختر بلوچ (عشقی اجتماعی دنبالهدار داستان) ـ بزرگترین آرزوی شما چیست ـ پرسش خانواده ـ غارتگر دریا حماسی داستان ـ میگویند کوچک و خواند ـ پزشک خانواده ـ گل تهران (داستان عشقی اجتماعی دنبالهدار) ـ از گوشه و کنار عالم سینما ـ به من بگویید چه کنم ـ بانوان ـ بزرگترین آرزوی شما چیست ـ از هر چمن گلی ـ گردش به دور ایران (اخبار از سراسر ایران) هنرمندان.
یک بررسی:
(سیاسی 24) ـ (اجتماعی 64) ـ (هنر و ادب 25) ـ (داستانی 78) ـ (سرگرمی 57) ـ (تاریخی 10) ـ (آموزشی 14) ـ تعداد صفحه تا 55 ـ 60 ص.
شماره مسلسل 159 ـ شماره 1 ـ سال چهارم ـ 4 شهریور 1332 تمامی مشخصات مثل سابق ـ ملاقات با مصدق در توقیفگاه ـ سه جوان اروپایی پیاده به ایران آمدهاند ـ طب زیبایی (طهمورث فروردین) شعلههای انقلاب ـ من بیگناهم ـ یگانه عشق بانوان ـ از خوردن غذا زیاد بپرهیزید ـ مرد قوی هیکلی که شش پلنگ را از پای درآورد ـ سلطان جدید مراکش ـ دل هر جایی ـ غریزه جنسی ـ شاه در حرم مطهر امام رضا (ع) ـ نامههای عاشقانه کارول پادشاه ـ این حاکم یکی از بزرگترین نویسندگان ـ از گوشههای تاریخی ـ بلایی که پسر کدخدا بر سر دعانویس افغانی آورد ـ بهترین نون هفته ـ از ادبیات خارجی ـ معماها و جداول ـ محاکمه دکتر مصدق ـ این تاجر خارجی در ایران ناپدید شد ـ هنرپیشه ابله ـ نامههای عاشقانه بتهون ـ یک زن اسرارآمیز اروپایی ـ پزشک خونآشامی که مبتلا به سادیسم بود ـ اختراعات جدید ـ برادری عاشق و خواهری حسود دست به دست هم داده دختری را کشتند ـ یک پرونده جنایی ـ خلاصه مهمترین اخبار ـ دل هر جایی ـ من بیگناهم (اجتماعی داستان دنبالهدار) داستان مخصوص کودکان شروع از صفحه اول این دوره ـ ملیحه زیبا را یک مرد عرب دزدید.
تصاویر سکسی زنان هر چند که در اوایل این دوره اندکی کاهش یافته ولی مجددا افزایش مییابد یک بررسی: (سیاسی و خبری 5/7) ـ (تاریخی 2) ـ (اجتماعی 30) ـ (داستانی 15) ـ (آگهی 6) ـ (سرگرمی 6)، آخرین شماره دوره 52 ـ 28 مرداد 1332 صاحب امتیاز لطف الله ترقی وکیل پایه یک دادگستری ـ مدیر و سردبیر علی حافظی، شماره اول هفتهنامه: اشتراک سالیانه، 240 ریال ـ 6 ماه: 140 ریال، خارجه: 3 پوند یا 9 دلار، تکشماره: 5 ریال در 12 صفحه قطع 48×35 ـ 6 ستونی ـ آخرین شماره اول 23 مرداد ماه 1330 دومین شماره سال اول 1329 ـ 8 شهریور ـ تفسیر اخبار دنیا ـ خلاصه خبرهای تیترهای ثابت بوده ـ دختری که پسر شد ـ سربازان کره شمالی خستگی حس نمیکنند ـ شورش در قلعه مرغی ـ احمد شاه و هنرپیشه انگلیسی ـ به خدا من فاحشه نیستم داستان دنبالهدار عشقی اجتماعی ـ عجیبترین [ناخوانا] که در تهران اداره آگاهی را مبهوت کرد ـ ستاره، (داستان دنبالهدار).
یک بررسی: (سیاسی 3) ـ (خبری اجتماعی 5/14) ـ (تاریخی 8) ـ (داستانی 8) ـ (اجتماعی 36) ـ (ادبی 5/1) .
دختر نخستوزیر انگلیس مستخدمه است ـ چگونه 250 میلیون ریال در اصفهان کلاهبرداری کردند ـ برای ایجاد نهضت جنوب هم قسم شده بودند ـ زن را لوس نکنید ـ شاهزاده خانمی که به جرم دزدی زندانی شد ـ کوچک و خواندنی ـ شاهزاده خانم حسود ـ من یک روز فرمانده رضا شاه بودم.
تیتر ثابت در سیاست داخلی، دربار، خودکشی یک دختر آمریکایی به خاطر شاه ایران ـ زن زیبایی مسلمان به اتهام قتل یک جوان کلیمی ـ دختر نخستوزیر ایتالیا زن یک قصاب ـ از سال 1539 کشور چین 1080 روزنامه یومیه داشت.
مهملات جراید انگلیس ـ در سیاست خارجی مخالف انگلیس و شوروی ـ
شماره 22 ـ 20 دی ماه 1329 داخله سالیانه 240 ـ 6 ماهه: 140 خارجه: 5/3 پوند ده دلار شماره 22 ـ تکشماره 5 ریال، خارجه 6 ریال ـ چگونه رئیس انگلیسی شرکت نفت دوشیزهای را بیناموس کرد. (سیاسی خبری 5/11) (اجتماعی 5/45) (تاریخی 6) (ادبی 2/1) ـ (داستان 6) ـ (آگهی5/2) ـ قتل 13 زن زیبا در مشهد ـ توقیف 11 دانشآموز در اراک ـ چهار میلیون فرانک مهر ملکه مصر ـ خودکشی پسر یکی از میلیونرهای تهران ـ شیرین داستان دنبالهدار عشقی اجتماعی ـ زیبای حسود داستان دنبالهدار ـ به خدا من فاحشه نیستم.
(اجتماعی 5/46) ـ (آگهی 5/5) ـ (داستانی 12) ـ (سیاسی خبری 5/13) سرگرم کننده 5/1 ـ بخش خبری مجله تابع شرایط زمانی متعدد است ـ گهگاه صفحه را به صرف موقعیتهای مخصوص به خود اختصاص میدهند ـ عناوین اجتماعی در صدر همه.
شماره 26 سال دوم ـ پادشاه انگلیس چگونه تاجگذاری میکند ـ بیلان دو ساله مجلس ـ دو دانشآموز گوشهای یک دانشجو را بریدند ـ دولت ترکیه به تحریک انگلیس کنسول به بحرین میفرستد ـ کلاهبرداری در بانک سپه ـ چرا مصدق در سلام رسمی عید شرکت نکرد ـ پیروزی مشت زنان ایرانی در آلمان ـ [ناخوانا] از اینکه پیرزنی را دیدند که آب گندیده میخورد تصمیم گرفت سرمایه خود صرف آب لولهکشی کند ـ زن فرماندار انگلیس در کوی فحشا ـ دل هر حالی ـ جاسوس آلمانی و خانومش در تهران دستگیر شد ـ فرزند شاه دخت فاطمه به دنیا آمد ـ خلاصه اخبار ایران و ـ در یک هفته ـ اخبار خواندنی ـ اختراعات جدید ـ از یک پرونده جنایی ـ وقایع روز ـ منوچهر شایان ـ پرویز [ناخوانا] ـ زری رحیمی ـ مسعود برزین ـ هوشنگ شایگان ـ (سیاسی خبری 7) ـ (اجتماعی 5/30) ـ (داستانی 5/14) ـ (ادبی 2/1) ـ (آموزشی 5/4) ـ (تاریخی 10) ـ (آگهی 6)،
آخرین شماره این دوره 53 ـ سال دوم مسلسل 105 ـ 29 مرداد ماه 1331
عشقبازی بزرگان جهان ـ عشق و شمشیر ـ شعبان جعفری و مطبوعات جهان ـ اخبار خواندنی ـ نامههای عاشقانه ـ دل هر جایی ـ عشق و جنون ـ از یک پرونده جنایی ـ دیروز یک سروان ارتش به قتل رسید ـ (سیاسی 6) ـ (اجتماعی 4) ـ (داستانی 12 ـ آگهی 5/9) ـ (ادبی 2/1) ـ (سرگرمی 5/2).
آخرین شماره سال چهارم مسلسل 197 ـ شماره 4 ـ 5 خرداد 1333 ـ مالیات از ملکههای وجاهت ـ زن زیبایی بدست شوهرش کشته شد ـ از یک پرونده جنایی ـ مسعود برزین ـ ابراهیم سپهری ـ ورزش بانوان ـ از گوشههای تاریخ ـ ملکه شهر تهران ـ اخبار خواندنی ـ نصرالله شاهرخی) ـ خوراک هفته ـ پروین (ادبی ـ ورزش بانوان) ـ دختر گل فروردین، مهمترین وقایع سیاسی هفته ـ مطب زیبایی ـ (سیاسی 14) ـ (اجتماعی 5/30) ـ (سرگرمی 7) ـ (داستانی 11) ـ (آگهی 5/9) ـ (داستانی 22).
شماره اول سال دوم، 30 مرداد 1330 مسلسل 53 ـ خواهری که عاشق شوهر خواهر خود شده است، دنبالهدار ـ من معشوقه شاه بودم ـ بزرگترین اختلاس در تاریخ ایران ـ دختری که 17 پرونده منافی عفت دارد ـ دختری که اگر بخواهد با کسی عشقبازی کند باید از پارلمان اجازه بگیرد ـ ایران تا قبل از ملی کردن نفت مسخره انگلیس بود ـ زنان آلمانی، مردان خود را به ما قرض دهید ـ تفسیر اخبار دنیا ـ اخبار خواندنی ـ اختراعات جدید ـ بخش هنرمندان ـ از نامههای عشقی جاوید ـ خلاصه اخبار ایران د ر یک هفته.
خلاصه اخبار ـ در تفسیر وقایع سیاسی ـ از گوشه و کنار دنیا ـ کوچک ولی خواندنی ـ سینمایی ـ فکاهی ـ بانوان ـ از هر چمن گلی ـ مسابقات ـ کودکان ـ داستان هفته ـ صفحه آزاد.
شماره 469 ـ تفسیر وقایع سیاسی ـ میگویند آنچه مردم میخواهند ـ مسائل پارلمانی و سیاسی ایران (تفسیر سیاسی از علم) پراکنده ـ کوچک ولی خواندنی ـ هنرمندان ـ سینمایی لبخندی بزنید ـ بانوان ـ از هر چمن گلی ـ صفحه آزاد ـ مسابقات ـ کودکان ـ (سیاسی خبری 34) ـ (تاریخی 10) ـ (اجتماعی 48) ـ (داستانی 5/105) ـ (سرگرمی 70) ـ (هنری 25) ـ (آگهی 27) ـ (آموزشی 10).
روی جلد بیشترین شماره دوره از 4 به بعد تصویر زنان به ویژه هنرپیشههای خارجی آخرین شماره 474 تکشماره 10 ریال ـ 17 شهریور 1338 ـ (ایران پناه ـ جوادی ـ آرین نژاد ـ صدیق [ناخوانا] ـ شهره پ).
شماره 421 ـ 13 شهریور 1337 تا 45 ـ 5 فروردین 1338
آسیا
در قطع 23×33 چهار ستونی تعداد صفحات 25 ص متغیر ـ هفتهنامه اول شماره 16 آذرماه 1331 (1952) ـ مدیر و سردبیر حسین صدریپور، مدیر اداری، کاظم مسعودی ـ تکشماره در همه جا ریال ـ دوره جدید شماره مسلسل 39.
این مجله طرفدار مصدق در سیاست داخلی و در سیاست خارجی مخالف انگلیس و آمریکا.
تیترهای ثابت: نقاب از چهره اخبار برمیداریم ـ چند نمونه تیتر: ده سال قبل که سرطان کمونیزم در میان جوانان دانشگاه ما ریشه دواند و به دنبال آن عدهای مردند... سالهاست که صاحبان اتوبوسهای شهر مانند زالو به جان مردم بینوای پایتخت افتاده و با دادن رشوه به متصدیان مربوطه... ـ هیچکس را جرئت دم زدن نیست.
ذرهبین آسیا (اجتماعی سیاسی انتقادی) به صورت خبری و تفسیری ـ این بخش بیشتر بازگوکننده اخبار کوتاه داخلی کشور است ـ لبخند بزنید بخش فکاهی مجله ـ چند تیتر ـ هزار وعده جوانان (در [؟] کمک مالی آمریکا) روزی که میخواستند در ایران جمهوری اعدام کنند ـ جادوگری بیاموزید ـ دولت فرانسه مورد حمله مردم مستعمرات خود واقع شده است ـ چند داستان ـ نفت ـ عشق جوان در [ناخوانا] مقاله این خانوم 48 هزار نفر را عروس کرد ـ روزنامهنگار (داستان سرگرمی) ـ اجتماعی ـ گربهای که مثل آدم حرف میزد (داستان کوتاه) ـ چگونه تیمور تاش محاکمه شد ـ نبوی ایرج ـ دزد جسور (داستان) ـ مشکلگشای شما ـ تیتر ثابت (به مشکلات و سوالات خوانندگان که از طریق این نامه خواسته شد پاسخ میدهد) ـ تاریخچه تقلیل بودجه در کشور شاهنشاهی ـ اسناد سفارت شوروی چگونه در ایران دزدیده شد ـ اختراع مخوف یهودیها برای انهدام دنیا ـ اقتضای اتوبوسرانی شهر تهران
یک بررسی: (سیاسی 5/22) ـ (اجتماعی 24) ـ (اجتماعی تاریخی 14) ـ (داستانی 24) ـ (سرگرمی8) ـ (هنری 4) ـ (آگهی 5/6) ـ شباهت عمامه از پتو (شکست عمامه از پتو) (چگونه آیت الله کاشانی را حائری زاده گول زد و گفت قول میدهم شما را نخست وزیر کنم)، در یک بررسی سطحی به سادگی میتوان ضدیت شدید مجله را در سیاست خارجی در محتوی، علیه شوروی مشاهده کرد ـ این ضدیت از دیدگاههای سیاسی اجتماعی و حتی داستانی است.
خوشههای هنر بخش هنری مجله که از شمارههای 8 این دوره شروع شد شامل شعر و نثرهای ادبی ـ بخش سرگرمیها شامل معما و جدول هست.
داستان کودکان تیتری تقریباً ثابت ـ هر بار داستانی برای کودکان ـ این مجله چون در سالهای انقلاب مصدق قرار گرفته وقایع جالبی را ارائه میدهد ـ شماره 19 (تکراریها ـ ذرهبین آسیا ـ به همان شیوه). سرگرمیها (سیاسی 24) ـ (اجتماعی 42)ـ ( داستانی 13) ـ (تاریخی 4) ـ (علمی ـ آموزشی 8) ـ (آگهی 5).
چند مقاله ـ چهار زن ماهر و طناز رقبای خطرناک محسوب میشوند ـ پیرمرد 66 ساله که در برگزاری مسابقه دوچرخهسواری شوروی پیروز شد.
مرگبار ـ قیچی شده ـ روزنامهنگار ـ قتل در تاکسی ـ دوشنبه (عشقی اجتماعی) ـ مرداب خونین ـ نصف شب عشقی از داستانهای محله ـ مقاله زن این موجود عجیبـ بوی دهان خود را برطرف کنید ـ چند شخصیت از [ناخوانا] پارلمانی مجلس مشروطهـ قوانین ظالمانه از عهد هخامنشیان تا زمان پیشوا (مصدق) ـ به جرم زدن یک سیلی دو سال زندانی شد.
زشتیهایی که بر اثر آبستن شدن به وجود میآید ـ دختر ناپلئون ـ عجیبترین ازدواج ـ کشتی نوح.
نظر خوانندگان اجتماعی علمی ادبی شروع از شماره 25 دوره
هفته پیش در مجله هر چه گذشت ـ تیتر ثابت خبری از مجلس است ـ پودر صورت و اثرات مهم آن ـ زن موجود عجیب به صورت مقالات دنبالهدار ـ درخصوص شخصیت اجتماعی و روانی زن ـ یک بررسی (سیاسی 27) ـ (اجتماعی 6) ـ (سیاسی تاریخی 4) ـ (تاریخی 4) ـ (سرگرمی 8) ـ (علمی آموزشی 14) ـ (داستانی 28) .
نمونهای از فکاهی مجله
بهطوریکه جراید پایتخت مینویسند پس از اغتشاش اخیر قم تعداد شش نفر از طلاب حوزه علمیه قم مفقودالاثر گردیدهاند و تجسسات مامورین برای پیدا کردن آنها بینتیجه بوده است خبرنگار ما پس از بررسی وضع طلاب مزبور پیشنهاد میکند که برای پیدا شدن نامبردگان بهتر است که اولیاء امور هشتم مجلس شوری در شهرستان مزبور برپا نمایند و ساعت و محل شورا را در جراید محلی اعلام کنند طلاب مفقود در اسرع وقت برای شرکت در مجلس مزبور خود را آفتابی کرده و پیدا میشوند.
این روزنامه هر چند مصدق را مورد حمله قرار نمیدهد ولیکن مانند دیگر روزنامههای هم عصر خود در صدد تمجیدها و مبالغهگویی از وی برنمیآید. روزنامه دارای یک تم سیاسی ضد استعماری علیه هرگونه کشور استعمارگر است.
آفتاب شرق
شماره اول، سال اول، ماه محرم 1353 هـ ق، مجله تاریخی اجتماعی اخلاقی و علمی سال اول شماره 2 ـ صفر المظفر 1353 ـ خرداد 1313، ص امتیاز و مدیر مسئول و نگارنده: مجید نوابی ـ چاپ برهان.
آبونمان طبقه عالی و معارف پروران، سالیانه 50 ریال، 6 ماهه 30 ریال، متوسطه، 25 و شش ماهه 15 ریال [ناخوانا] سالیانه 15 ریال، شش ماهه 10 ریال، تکشماره 2 ریال قطع مجله (16×20) یک ستونی با 3 صفحه [؟] است.
فلسفه شهادت مقدس حسینی ـ سلطه غرب بر ایران (دنبالهدار تاریخی) ـ تاریخ کرمان (مجله ماهانه علمی ادبی اخلاقی ـ تاریخی).
(اجتماعی 14) ـ (علمی 6) ـ (ادبی 5/2) ـ شماره دیگر (تاریخی 5/6) ـ (اجتماعی 12) ـ (ادبی 4) ـ (علمی 5/3)، مقالات اجتماعی بیشتر تم مذهبی داشتند ـ چند مقاله:
اهمیت مطبوعات ـ تاریخ مدنیت اسلام ـ قوه بخار (علمی) ـ تشویق اسلام به معارف ـ رهنمای تربیت جوانان ـ پاینده باد بیرق شیر و خورشید ایران ـ خواجوی کرمانی ـ خزاین حکمت ـ ذکر کلمات قصار از کتب آسمانی مسیحی ـ روزنامه و مجله نگاری در ایران.
یکی از خیزهای تماشایی دنیا آبشار نیاگارا است که مهمترین آبشارهای دنیا میباشد.
از تیترهای ثابت ـ متنوعه (بخش کوتاه تکههای مختلف علمی ـ اجتماعی ـ هنری) دارای تیترهایی بوده که گهگاه تکرار میشد و محتوی مطلب به فراخور نام تیتر در همان محدوده بود مانند تیترهای علمی ـ اخلاق ـ تاریخ و غیره
(بدانید) یکی از تیترهای بخش متنوع بوده که معمولاً اطلاعات کوتاه علمی را میرسانند.
آشفته
شماره دهم سال پانزدهم ـ 10 خرداد 1324 (1945) قیمت 4 ریال روزنامه چهار ستونه در 8 صفحه در قطع 25×35 روزنامه شدیدا انتقادی سیاسی از دولت و نظام میلیتاریستی رضاشاه، سبک و شیوه نویسندگی مانند بابا شمل است ـ جراید آشفته (اخباری از مجلات با پاسخهای انتقادی که به زبان آشفته به شیوه طنزی) ـ دنیای سفر و سرگرم کننده معمولاً با هم مقالات سفری اجتماعی سر کنند با 5/1 تا 2 صفحه ـ خسرو [ناخوانا] داستان دنبالهدار اجتماعی ـ جنسی، صاحب امتیاز و مدیر مسئول و سردبیر عماد عصار ـ اشتراک سالیانه 250 ریال هفتگی.
چند پرده از زندگی [ناخوانا] تیتر ثابت (انتقادی ـ سیاسی از نظام میلیتاریستی رضاشاه) در پشت جلد معمولاً یک کلمات کوتاه اثر کرسینشینها ـ مسابقه اگر گفتی این کیه (محتوی مطالب انتقادی سیاسی اجتماعی به صورت سرگرم کننده) ـ تیتر ثابت: (اجتماعی انتقادی)، در مجموع محتوی کلی مجله دارای شیوه هنری است ـ در طنز خود حتی گهگاه دربار را مورد انتقاد قرار میداده است.
تیتر ثابت، گفتار کوتاه انتقادی اجتماعی ـ والده آقا مصطفی از تیترهای ثابت بخش سرگرمیها انتقادی اجتماعی
نویسندگان (ع. خلیل آبادی ـ نیمچه قلندر، امضا استعاری) ـ هر نمره 2 شاهی ـ بخشهای کوتاه که از یک ستون تجاوز نمیگردد اجتماعی به سبک طنزی.
مجله مخالف حزب توده است ـ شاه فرمودند بخش انتقادی خبری مجله از دربار است بصورتی داستانی است.
آصف
سیاسی ـ اختلاف بین دربار و نخستوزیر شدت پیدا کرده است ـ قطع 29×41 ـ 52 ستونی ـ اخبارها ـ شماره اول سال اول ـ روزنامه سیاسی صاحب اختیار و مدیر مسئول اسماعیل آصف نخعی ـ زیر نظر هیئت تحریریه
اخبارها: (مانور سرکار ستوان (اجتماعی ـ داستان) ـ (22 اردیبهشت 1331) ـ تکشماره 1 ریال ـ هفتهنامه شعارهای چند (نان ـ بهداشت و فرهنگ برای همه مردم ایران را طالب هستیم).
از سرمقاله ـ در ایران بین ایدئولوژیهای کارگری و روشنفکری معتدل و سوسیالیزم تکامل یافته و مترقی فاصله وجود دارد ما با انتشار روزنامه آصف وظیفه ... پرکردن این فاصله را با کمال افتخار، بگردن میگیریم... ما اینک قبول و اعلام میکنیم برای هدایت و حمایت تودههای زحمتکش ایرانی قلم بدست گرفته و ...
مرام ما ـ حفظ استقلال و تمامیت ایران ـ حکومت مردم بر مردم تا آزادیهای فردی و اجتماعی و تساوی حقوق افراد برطبق منشور بین الملل ـ تقسیم و توزیع عادلانه ثروت ـ تامین نان ـ کار ـ بهداشت و فرهنگ و امنیت قضایی برای همه ـ حمایت کارکنان درستکار دولت و مبارزه با فساد است.
شعار قبول کمک نظامی آمریکا در نظر ما تسلیم بلاشرف بامپریالیسم است ـ ما آزادی قلم، بیان، احزاب سیاسی اتحادیههای را برای همه خواستاریم.
آمادگان
ضد امپریالیستی و حامی طبقه کارگر ـ صاحب امتیاز جواد مجدّد مدیر مسئول علیاصغر خطابخش ـ روزنامه سیاسی، ادبی، اجتماعی، سال اول شماره اول دوشنبه 22 مهرماه 1330 ـ تکشماره 5/1 ریال چهارستونه ـ چهار صفحهای، اخبار کوتاه از یک تا 4 ستون دارای ترجمههایی از نویسندگان روسی، ضد انگلیسی و چند آمریکایی.
آمار بازرگانی خارجی کشور ایران
شماره 2 ـ اردیبهشت 1343 (1963) نشریه ماهانه وزارت اقتصاد اداره کل آمار بازرگانی، شامل آمارهای به ارزشهای کل وارداتی، صادراتی، تعرفههای گمرکی
در قطع 21×28 ، توضیحات عمومی به صورت زیر:
این نشریه حاوی جداول متنوع آمار مبادلات بازرگانی خارجی کشور منبع، انواع مبادلات به صورت ارزی و غیرارزی، مرزی ـ پایاپای قراردادی ـ مسافری ـ معافیتها ـ معافیتهای قانونی و سیاسی ـ کالاهای ترانزیتی ـ کالاهای مرجوعی به کشور ـ هدایا ـ اشیاء نو همراه مسافر، ورود موقت ـ کالاهایی که ارزش کمتر از 50 ریال دارد صادرات در انواع فوق الذکر ـ صدور موقت کایونار.
تعداد صفحه، 285 ص متغیر بوده است آخرین شماره به دست آمده (شامل دو قسمت بودهاند) همه ماهنامه ـ جداول تراکمی و جداول ماهانه ـ شماره 8 ـ آبان 1342.
آموزگار
هفتهنامه چاپ رشت روزنامهای علمی اخلاقی ادبی از هرگونه مطالب سودمند به حال ایران اشتراک سالیانه در رشت 6 قران، سایر بلاد ایران، 8 قران، خارجه، 12 قران، تک نمره همه جا یکصد دینار، اعلانات سطری ده شاهی ـ سال اول شماره اول 7 جمادالثانی 1321 ـ دو ستونی چاپ سربی 33×21 در چهار صفحه این جریده فقط برای آموزگاری ابناء وطن نگاشته میشد. خصوصاً جانب مظلومین و آگاهی رنجکشان منظور است نمونه از نثر: رنج بر کیست؟ رنج بر کسی است که مال و ثروت و ... اداره کند بواسطه مشقت و تعب در راه مشروع ... بدون آنکه مانع از حقوق دیگران شود، زارعان، صنعتگران، کسبه، تجار، درستکار علما و دانشمندان حکام قانونی که بمواجب قانونی [ناخوانا] دارند. اهل قلم اعضا ادارات قانونی که به وظایف قانونی دقت نموده از رشوه بپرهیزد موادی از مواد فرقه دموکرات ـ در هر شماره تک ماده شرح و تفسیر میکرده (مدیر مسئول محمدتقی).
این توسریخوریها از هر ادنا فرنگی، سهمیه حقوق و اموال و ... تقدس ایران که در هر روز فدای قدم... خاکسار جانب میشود.
وطن جست، احترام به وطن ـ حرامزاده وطن
کلمه دمکرات به معنی رنجبر است، دمکرات یعنی رنج بر...
نمونه شعار نشریه
مالکان چه سان مسلمانی است
جمع ما را سر بر نیای است
داد و فریاد و آه از این اشراف ظلم تا کی دچار دهقانی است
این به آبادی است ویرانی است
جهل غارتگران بی انصاف
ادبیات تیتر تقریباً تکراری از نمونههای آن
ای رنج بران بی بصری تا کی و تا چند
آخر به تفکر نظری سوی اجابت
ای رنجبران حاصل نان رفت به تاراج غفلت ز حقوق بشر تا کی تا چند
ز اوضاع جهان بی خبری تا کی تا چند
محرومی از این رنجبری تا کی تا چند
امتیاز راه شوسه رشت و انزلی ـ روسی بسی سنگ پاره به خلق ایرانیان فرو داد؟
یکی از جمله بدبختیهای ما ایرانیان و مخصوصاً طبق زحمت کش... گرانی و احتیاج و [ناخوانا] را وسیله آخرت و وصول مقامات عالیه اخروی میداریم لذا هزاران حقوق مشروع از ما غصب میشود.
شماره مجله ـ دولت جان پرور است صحبت آموزگار
آخرین شماره 24 ـ سال اول ـ 6 ذیحجه 1329 (1950) ـ اسلامیان را بشارت فتح عثمانی در طرابلس، تلگراف از اهالی لنگرود.
آیین اسلام
صاحب امتیاز و مدیر مسئول و سردبیر نصرت الله نوریانی ـ شماره اول سال اول فروردین ماه 1323 (1942) هفته نامه تکشماره 3 ریال ـ سالیانه در ایران، 200 ریال، 6 ماهه، در ایران، 100 ریال سه ماهه، 50 ریال، آخرین شماره 6 دوره [؟] 28 اسفند 1333 تعداد ص 8 ـ 2 ستونی در قطع 31×21 ـ آیین اسلام در این دوره دین و موعظه، کشور مسلمان باید بداند مساعدت به این نامه اساساً بر آنها فرض و لازم است.
تربیت دینی مرتضوی برازجانی
آوای خلق
آیین اسلام، در این دوره، دین و موعظه، کشور مسلمین باید بدانند مساعدت به این نامه اساساً بر آنها فرض و لازم است.
دارنده مدیر مسئول محمد فرشچی تحت نظر هیئت تحریریه به هدف: (مبارزه با بیگانه پرستی ـ در هر لباسی که باشد) سال اول شماره اول 10 بهمن ماه 1330 ـ تک شماره 20 ریال در قطع 41×29.
این فرهنگ استعماری را زیرو رو کنید. سید محسن بهبهانی ـ افتخار ابدی بر تو ای رادمرد شرق (خطابه به مصدق) مرگ بر شما سرمایهداران [ناخوانا] (م صدری) ملتها یکی پس از دیگری زنجیرهای استعمار را پاره میکنند.
دارای بخشهای کوتاه ادبی ـ 5 ستونی 4 ص.
آهنگ فردا
روزنامهای اجتماعی، انتقادی، سیاسی خبری در چهار ستون [ناخوانا] در گوشهای به نام داد ایران صاحب امتیاز مجله را اصغر شهارابی میخواند ـ شماره 1 سال اول 11 بهمن 1332 (1952) ـ تصویر تا حدود قابل توجهی محدود است.
نقش مقالات ترجمه به مقالات داخلی ارجحیت بیشتری دارد. دارای بخشهای هنری و شعری مدیر مسئول جمشید ترابیان ـ تک شماره 2 ریال در قطع مجله عصر اقتصاد نقش محتوی هنری در مقایسه به دیگر مجلههای همزمان و هم تیپ خود قابل توجه است.
هفتهنامه 6 صفحهای بوده است.
آینده
ماهیانه مجله سیاسی ملی، شماره اول سال اول مهرماه 1304، مؤسس و نگارنده، دکتر افشار مجلهای تاریخی ادبی اجتماعی اقتصادی. یک ستونی در قطع 26×18. تعداد صفحات متغیر تا 80 ص ـ تکشماره با کاغذ عالی 30 ریال روزنامهای 20 ریال از شماره 1 ـ3 جلد سوم مجله خود را اجتماعی اقتصادی، فکاهی، ادبی و مطبوعاتی میداند. اعلانات سطری یک تومان نمره مسلسله 25 ـ22 مهر و آبان ماه 1333. آخرین شماره 38 و 40 بهمن و اسفند ماه 1324 دوره سوم اجتماعی، تاریخی، سیاسی بحث و انتقاد سیاسی.
اشتراک با کاغذ علا 150 ریال کاغذ روزنامه 100 ریال در خارج از کشور 2 لیره.
مطبوعات بهارستان شماره 2
________________________________________
[1] . در هیچ جایی از این دفتر و (فهرست) نامی از نویسنده آن نیافتم.