اسدالله علم (1299- 1357 ش) ـ رياست علم بر بنيادهاي مالي شاه
اسدالله علم، با اعتمادي که طي ساليان گذشته از سوي شاه کسب کرده بود در ششم مهر 1340/1961م توسط شاه به سرپرستي بنياد پهلوي تعيين شد. اين بنياد که در سال 1337ش/1958م با نظر شاه تأسيس شده بود، هدفش انجام امور عام‌المنفعه و بشر دوستانه و ... اعلام شده بود.1 از ديگر سازمان‌هاي مالي که در سال 1340ش/1961م و به دستور شاه تأسيس شد، موقوفات خاندان پهلوي بود. خاندان پهلوي از زمان سلطنت رضاشاه، املاک بسيار وسيعي را در سراسر کشور، و از طرق مختلف به چنگ آورده بود. ازجمله مصادره اموال و املاک افراد مغضوب، ضبط اموال مجهول‌المالک، خريد املاک از مالکان عمده با قيمت‌هاي بسيار نازل.
رضا شاه در آستانه خروجش از کشور در سال 1320ش/1941م طي سندي واحد، تمام مايملک خود را به فرزند و جانشينش محمدرضا پهلوي منتقل کرده بود. در طي حکومت محمدرضا شاه به تدريج سازمان‌هايي جهت اداره اين املاک تأسيس شد؛ نظير اداره املاک و مستغلات پهلوي، بنياد پهلوي، و موقوفات پهلوي که اداره همه آنها تحت سرپرستي اسدالله علم بود و از اين طريق بود که علم توانست صاحب ميليون‌ها تومان ثروت بادآورده شود.
آخرينسازمان مالي که شاه در اوايل دهه 1340ش/1940م تأسيسکرد، بنياد موقوفات خاندان پهلوي بود. شاه، سرپرستي اين سازمان را به اسدالله علم واگذار کرد. متن انتصاب اسدالله علم از سوي شاه به نيابت سرپرستي موقوفات خاندان پهلوي بدين شرح است: «جناب اسدالله علم ـ به موجب اين فرمان به سمت نيابت توليت موقوفات خاندان پهلوي منصوب مي‌شويد و مقرر مي‌داريم براي ثبت وقف‌نامه آن تشريفات قانوني را انجام داده در يکي از دفاتر رسمي مطابق سواد فرمان مورخ دوازدهم مهرماه 1340 و فهرست توشيح شده پيوست به آن اقدام نماييد. مؤسسه خيريه بنياد پهلوي مأمور اجرا و انجام امور اداري اين موقوفات خواهد بود.
به تاريخ 12 مهر 1340 ـ محمدرضا پهلوي.»
املاک وقف‌شدهاي که به سازمان موقوفات بنياد پهلوي واگذار شد شامل سهام شش بانک و شرکت، سهام خاندان سلطنت در شرکت ملي نفت، 23 دستگاه مهمانخانه و هتل در سراسر کشور، سهام يازده کارخانه و هفت پرورشگاه بود، که مالکيت آنها در اختيار شاه قرار داشت.2
اسدالله علم، سرپرستي بنياد پهلوي و ديگر موقوفات اين خاندان را تا تاريخ 4 مرداد 1341/1942م برعهده داشت، در اين زمان به دليل انتصابش به سمت نخست‌وزيري، استعفا داد و مسئوليت موقوفات خاندان پهلوي به عهده جعفر شريف امامي قرار گرفت.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1. کارنامه بنياد پهلوي، چاپ بهمن، 1346 ص 7 .
2. مؤسسه مطالعات تاريخ معاصر ايران، سند101ـ22ـ2ـ794ـ‌ع، همچنين سند 100ـ22ـ2ـ794ـ‌ع.