اعتراض دو تن از علمای دامغانی به لایحه انجمن های ایالتی و ولایتی

تصویب لایحه انجمن های ایالتی و ولایتی و سپس اعتراض امام خمینی (ره) که به لغو این مصوبه انجامید، از جمله فرازهای مهم مبارزات امام (ره) با حکومت پهلوی به شمار می رود. لایحه انجمن های ایالتی و ولایتی در 14 مهر 1341 از تصویب کابینه امیر اسدالله علم گذشت و مطبوعات در 16 مهر آن را منتشر کردند. به موجب این مصوبه که در غیاب مجلس، حکم قانون داشت، به زنان حق رأی داده می شد و از شرایط انتخاب شوندگان و انتخاب کنندگان، قید سوگند به قرآن حذف می شد و افراد می توانستند با هر کتاب آسمانی مراسم تحلیف را به جای آورند. امام خمینی که در آن هنگام در قم اقامت داشتند، دریافتند که این مصوبه مقدمه ای برای یک توطئه است و رژیم می خواهد عکس العمل روحانیت را بسنجد. امام معتقد بود که اعطای حق رأی برای زنان عوام فریبی بیش نیست، زیرا مردان هم در واقع حق رأی نداشتند و نام هر کسی که مورد نظر رژیم بود از صندوق ها بیرون می آمد. حکومت در پرتو این لایحه می خواست هر چه بیشتر حریم اسلام و روحانیت شکسته شود.

نقش حضرت امام در روشن ساختن اهداف واقعی شاه و گوشزد کردن رسالت خطیر علما و حوزه های علمیه در این شرایط کارساز بود. تلگرافها و نامه های سرگشاده اعتراض علما به شاه و اسدالله علم، موجی از حمایت اقشار مختلف مردم را در پی داشت. گفتنی است لحن تلگرافهای امام خمینی به شاه و نخست وزیر تند و هشدار دهنده بود.

در یکی از نامه ها و اعلامیه ها که خطاب به اسدالله علم بود به امضای دو روحانی و مجتهد دامغانی نیز در ذیل آن به چشم می خورد. آیت الله حاج شیخ محمد علی عالمی دامغانی و حجت الاسلام و المسلمین شیخ محمد تقی عالمی دامغانی که این دو برادر فرزند آیت الله العظمی ملا علی دامغانی و ساکن همدان بودند این بیانیه را در کنار دیگر علما امضا نمودند. متن این بیانیه که در کتاب نهضت روحانیون ایران (ج3/ص128) تالیف مرحوم علی دوانی آمده، چنین است:

بسم الله الرحمن الرحیم

تهران ـ جناب آقای اسدالله علم نخست وزیر

با اهدا تحیات، اشعار می دارد همانطوری که در تلگراف اول مشروطاً این حقیقت را روشن ساختیم تصویبنامه اخیر دولت راجع به انجمن های ایالتی و ولایتی با اصول و دستورالعمل های متین دین مقدس اسلام و با قوانین موضوعه مملکتی مخالفت و مباینت داشته و مضمون آن در کشور و مملکتی که افراد آن پیرو دین مقدس و طریقه جعفری است غیر قابل اجراست. جای بسی تاسف است که با تذکرات مکرره جامعه روحانیت و علمای اعلام و مراجع بزرگ دینی دولت در الغا آن توجهی مبذول نمی دارد. شایسته است جنابعالی در الغا تصویبنامه رفع نگرانی عمومی بفرمایید.

الاحقر اسدالله حجت ـ علی بن ابراهیم معصومی ـ الاحقر ابوالقاسم ربانی ـ الاحقر محمد علی دامغانی ـ الاحقر رضا انصاری ـ العبد الفانی غلامحسین ذوقی ـ الاحقر اسدالله مدنی ـ الاحقر مصطفی الحسینی الهاشمی ـ علی انصاری ـ محمد الحسینی الجلالی ـ الاقل محمد تقی دامغانی ـ جلال الدین حسینی ـ السید باقر السجادی ـ اقل مهدی ثابتی ـ الاحقر تقی ایزدی.